جامیشمارهٔ ۱۵۴
به طرف باغ عجب دلکش است سایه بید
که لمعه لمعه درخشد ازان میان خورشید
زنند چشمکت آن لمعه ها ز جنبش باد
که خیز دیده عبرت گشا به لاله و خید
به لاله بین که چه سان داغ بر جگر دارد
که نیست ساغر عشرت به دست او جاوید
به خید بین که فکنده پلاس ماتم خویش
که خواهدش به خزان طی شدن بساط امید
ز تاج نرگس و تخت گلم به یاد آمد
زوال افسر پرویز و مسند جمشید
نوای مرغ خزان دیده چیست موسم گل
دهد به وصل پس از محنت فراق نوید
کنید یاد ز جاوید فرقتی که مراست
خدای را چو نوای نوید او شنوید
خوش است صورت و معنی به وفق یکدیگر
چو نامه تو سیه شد چه سود جامه سفید
صریر کلک تو جامی اگر به چرخ رسد
ز رشک مزمر خود بر زمین زند ناهید
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
به طرف باغ عجب دلکش است سایه بید
که لمعه لمعه درخشد ازان میان خورشید
هوش مصنوعی: در مسیر باغ، سایه درخت بید به قدری زیباست که نور خورشید از میان آن به شکل نورهای درخشانی می‌تابد.
زنند چشمکت آن لمعه ها ز جنبش باد
که خیز دیده عبرت گشا به لاله و خید
هوش مصنوعی: چشمانت در اثر حرکت باد می‌درخشند و این درخشش باعث می‌شود که از دیدن گل لاله و زیبایی‌های طبیعت عبرت بگیری.
به لاله بین که چه سان داغ بر جگر دارد
که نیست ساغر عشرت به دست او جاوید
هوش مصنوعی: به گل لاله نگاه کن که چطور دلی سوخته دارد، زیرا در دست او هیچ جامی از شادی و خوشی وجود ندارد که از آن استفاده کند.
به خید بین که فکنده پلاس ماتم خویش
که خواهدش به خزان طی شدن بساط امید
هوش مصنوعی: بنگر که چگونه پارچه عزا را به زمین افکنده‌اند، زیرا در فصل خزان، امیدها به پایان می‌رسند.
ز تاج نرگس و تخت گلم به یاد آمد
زوال افسر پرویز و مسند جمشید
هوش مصنوعی: این شعر در مورد زوال و مرگ و نابودی زیبایی‌ها و قدرت‌ها صحبت می‌کند. به یاد می‌آورد که تاج نرگس و تخت گل، به‌واسطه ناپایدار بودن زندگی و سلطنت، به زودی از بین خواهند رفت. اشاره‌ای به افسر پرویز و مسند جمشید است که نشان‌دهنده‌ی افت و افول بزرگ‌ترین پادشاهان و سلطنت‌هاست. در واقع، همه چیز در نهایت به گذر زمان و زوال دچار می‌شود.
نوای مرغ خزان دیده چیست موسم گل
دهد به وصل پس از محنت فراق نوید
هوش مصنوعی: آوای پرنده‌ای که در پاییز زندگی می‌کند، چه معنایی دارد؟ آیا در موسم گل و سرسبزی، پیامی از عشق و وصال پس از تحمل رنج فراق را به همراه دارد؟
کنید یاد ز جاوید فرقتی که مراست
خدای را چو نوای نوید او شنوید
هوش مصنوعی: به یاد داشته باشید که جدایی من از جاویدان مورد پسند خداوند است، همان‌طور که صدای بشارت او را می‌شنوید.
خوش است صورت و معنی به وفق یکدیگر
چو نامه تو سیه شد چه سود جامه سفید
هوش مصنوعی: زیبایی ظاهر و باطن وقتی که با هم همسو هستند، دلپذیر است. ولی اگر نوشته‌ات تیره و ناخوشایند باشد، چه فایده‌ای دارد که پوشش‌ات سفید و زیبا باشد؟
صریر کلک تو جامی اگر به چرخ رسد
ز رشک مزمر خود بر زمین زند ناهید
هوش مصنوعی: اگر قلم تو به آسمان برسد و نقشی بزند، به قدری زیبا و دل‌انگیز خواهد بود که به خاطر حسادت خود، سیاره زهره از آسمان بر زمین خواهد افتاد.