جامیشمارهٔ ۱۴۳
خوش آن که شد به دلی از مضیق حرص آزاد
مقیم کنج قناعت درین خراب آباد
نسیم خیر دهد آب و خاک کلبه فقر
کسی که ساعی آن شد خداش خیر دهاد
بکن بنای سرای فنا ز ساحت دل
پی سرای بقا استوار کن بنیاد
به خشت علم و عمل خانه در بهشت نساخت
جز آن که در ره دین قالب درست نهاد
چنان بلند کن ایوان قصر همت را
که قاصر آید ازان دست همت استاد
رواق بخت کی از خشت و گل بلند شود
گرت زمانه نه بر خشت نیکبختی زاد
ممر بادگشایی به خانه زان غافل
که هست شمع حیات تو در گذرگه باد
ز چار در چه گشاید به منزل آن کس را
که در ریاض مثمن دریچه ای نگشاد
مبارک از نظر دوستانست خانه نه زان
که بر کتابه کتابت کنی مبارک باد
بلند کرده ایام زود پست شود
گواه دعوی من قصر قیصر است و قباد
به فرش مصطبه جامی نوشت گفته خویش
ببین که پایه نظمش چه سان بلند افتاد
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خوش آن که شد به دلی از مضیق حرص آزاد
مقیم کنج قناعت درین خراب آباد
هوش مصنوعی: خوشبخت کسی است که از تنگنای حرص و طمع رهایی یابد و در گوشه‌ای از قناعت زندگی کند، حتی اگر آنجا خراب و بی‌برخوردار باشد.
نسیم خیر دهد آب و خاک کلبه فقر
کسی که ساعی آن شد خداش خیر دهاد
هوش مصنوعی: نسیم، زندگی و باروری را به کسانی می‌دهد که در کلبه فقر زندگی می‌کنند و اگر کسی در تلاش باشد، خداوند او را بهره‌مند کند.
بکن بنای سرای فنا ز ساحت دل
پی سرای بقا استوار کن بنیاد
هوش مصنوعی: برای ساختن بنیاد زندگی پایدار و جاودانه، باید ابتدا از دل و احساسات خود شروع کنی. پس، برای ساختن زندگی‌ای که ماندگار باشد، باید از گذرا بودن دنیا آگاه باشی و بر روی اصولی محکم بنا کنی.
به خشت علم و عمل خانه در بهشت نساخت
جز آن که در ره دین قالب درست نهاد
هوش مصنوعی: تنها با علم و عمل نمی‌توان خانه‌ای در بهشت ساخت، بلکه باید در مسیر دین، اصول صحیح و استواری را پی‌ریزی کرد.
چنان بلند کن ایوان قصر همت را
که قاصر آید ازان دست همت استاد
هوش مصنوعی: اینان را به گونه‌ای قدرتمند و بلند طوری به پیش برو که دیگران، حتی با بهترین تلاش‌هایشان، قادر به رسیدن به آن نقطه‌ی بلند تو نباشند.
رواق بخت کی از خشت و گل بلند شود
گرت زمانه نه بر خشت نیکبختی زاد
هوش مصنوعی: اگر سرنوشت و شانس تو در زندگی خوب نباشد، هیچگاه نمی‌توانی با تلاش و زحمت خود به موفقیت‌های بزرگ دست پیدا کنی.
ممر بادگشایی به خانه زان غافل
که هست شمع حیات تو در گذرگه باد
هوش مصنوعی: راهی که به خانه من می‌رسد، به خاطر غفلت توست. زیرا چراغ زندگی‌ات در مسیر باد بود.
ز چار در چه گشاید به منزل آن کس را
که در ریاض مثمن دریچه ای نگشاد
هوش مصنوعی: اگر کسی در دنیای خود دروازه‌ای به روی زیبایی‌ها و لذت‌ها باز نکرده باشد، چگونه می‌تواند به منزل و مقصود خود برسد؟
مبارک از نظر دوستانست خانه نه زان
که بر کتابه کتابت کنی مبارک باد
هوش مصنوعی: خوشا به حال آن کسی که در نظر دوستان محبوب است، نه به خاطر اینکه در کتابش نام او را نوشته‌اند.
بلند کرده ایام زود پست شود
گواه دعوی من قصر قیصر است و قباد
هوش مصنوعی: زمانه به سرعت در حال گذر است و از آن جا که تو را به عدالت و ادعاهایت می سنجم، قصرهایی که نشانگر قدرت قیصر و قباد بودند، اکنون در معرض زوال و نابودی قرار دارند.
به فرش مصطبه جامی نوشت گفته خویش
ببین که پایه نظمش چه سان بلند افتاد
هوش مصنوعی: در زیر فرش زیبایی، جملاتی را نگاشته‌اند که به عرضه افکار و احساسات شخصی اشاره دارد. حالا ببین که چقدر پایه و بنیاد این نظم و ترتیب محکم و بلند است.