گنجور

شمارهٔ ۱۷

طوبی لروضة سجدت ارضها الجباه
بشری لسدة لثمت تربها الشفاه
این آستانه ایست که از خاک او برند
شاهان ملک افسر عز و سریر جاه
رخ چون نهد به سدره والایش آفتاب
چرخ ار نه زیر پاش کشد قامت دوتاه
چون ابر اگر ز سقف رواقش چکد مطر
سربر زند ز طارم چرخ برین گیاه
گیرد جهان ز شمسه ایوان او فروغ
بر صدق این سخن دو گواهند مهر و ماه
بندد به روی خود همه درهای حادثه
هر کس که آورد به حریم درش پناه
این منقبت ز دولت صاحبدلی گرفت
کز مهد خاک کرده درین بقعه خوابگاه
پیر هرات زبده انصاریان که سود
بر طاق چرخ قبه دهلیز او کلاه
تصنیف اوست درس مقیمان مدرسه
تلقین اوست ذکر مریدان خانقاه
گازرگهیست تربت او کابر مغفرت
در ساحتش سفید کند نامه سیاه
میل سر مزار پر انوار او کنند
زواررا به دیده دل کحل انتباه
دلو زر است صورت قندیل مرقدش
کز وی رهیده یوسف دلها ز حبس چاه
نور ولایتش که جهان را فرو گرفت
تا حشر بادهادی افتادگان ز راه
جامی حریم کعبه هر حاجت این در است
روی دعا به کعبه کن و حاجتی بخواه
توفیق توبه جو ز گناه وجود خویش
تا وارهی ز دغدغه توبه و گناه

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

طوبی لروضة سجدت ارضها الجباه
بشری لسدة لثمت تربها الشفاه
هوش مصنوعی: درخت طوبی برای باغی است که زمین آن با پیشانی‌های انسان‌ها سجده کرده و لب‌ها به خاک آن بوسه می‌زنند.
این آستانه ایست که از خاک او برند
شاهان ملک افسر عز و سریر جاه
هوش مصنوعی: اینجا جایی است که شاهان به دلیل خاک او به تاج و تخت و مقام عالی دست می‌یابند.
رخ چون نهد به سدره والایش آفتاب
چرخ ار نه زیر پاش کشد قامت دوتاه
هوش مصنوعی: اگر چهره‌ات چون گل بر سدره‌ای باشد، آفتاب گردان نمی‌تواند تو را زیر پاهایش بگیرد و قامتت را کوتاه کند.
چون ابر اگر ز سقف رواقش چکد مطر
سربر زند ز طارم چرخ برین گیاه
هوش مصنوعی: اگر بارانی از سقف آسمان بر زمین ببارد، گیاهان از زمین‌های بلند و زیبا سرسبز خواهند شد.
گیرد جهان ز شمسه ایوان او فروغ
بر صدق این سخن دو گواهند مهر و ماه
هوش مصنوعی: دنیا از نور خورشید او روشن است و درستی این سخن را مهر و ماه، هر دو به عنوان شاهد معرفی می‌کنند.
بندد به روی خود همه درهای حادثه
هر کس که آورد به حریم درش پناه
هوش مصنوعی: هر کسی که به درگاه او پناه آورد، درهای مشکلات را به روی خود می‌بندد و در امان می‌ماند.
این منقبت ز دولت صاحبدلی گرفت
کز مهد خاک کرده درین بقعه خوابگاه
هوش مصنوعی: این مقام و ویژگی به دلیل بزرگواری و حال نیکوست که از زمان طفولیت در این مکان مقدس قرار گرفته و آرامیده است.
پیر هرات زبده انصاریان که سود
بر طاق چرخ قبه دهلیز او کلاه
هوش مصنوعی: پیر هرات، که فردی برجسته از میان انصاریان است، به گونه‌ای درخشان و معتبر شناخته می‌شود که هنگام مشاهده تلاش‌ها و موفقیت‌هایش، به یاد دستاوردهای بزرگ و ارزشمندی می‌افتیم که همچون کلاهی بر سر او، نشانه‌ای از افتخار و منزلت او در جامعه است.
تصنیف اوست درس مقیمان مدرسه
تلقین اوست ذکر مریدان خانقاه
هوش مصنوعی: آواز او سرمشق کسانی است که در مدرسه علم می‌خوانند و یادآوری او برای مریدان در خانقاه است.
گازرگهیست تربت او کابر مغفرت
در ساحتش سفید کند نامه سیاه
هوش مصنوعی: محل دفن او، جایی است که در آن رحمت الهی به گستردگی و وسعتی است که می‌تواند نامه‌های پر از گناه را به سفیدی تبدیل کند.
میل سر مزار پر انوار او کنند
زواررا به دیده دل کحل انتباه
هوش مصنوعی: زائران با دل پاک و اشک چشم به زیارت قبر او می‌آیند و با عشق و خضوع، ارادت خود را نشان می‌دهند.
دلو زر است صورت قندیل مرقدش
کز وی رهیده یوسف دلها ز حبس چاه
هوش مصنوعی: دل مانند طلاست و چهره‌اش همچون چراغی درخشان است. از اوست که یوسف دل‌ها از اسارت چاه رهایی یافته است.
نور ولایتش که جهان را فرو گرفت
تا حشر بادهادی افتادگان ز راه
هوش مصنوعی: روشنی ولایتی که دنیا را فراگرفته، باعث شده تا در روز حشر، راه‌نمایی برای سرگردانان و کسانی باشد که از مسیر خود منحرف شده‌اند.
جامی حریم کعبه هر حاجت این در است
روی دعا به کعبه کن و حاجتی بخواه
هوش مصنوعی: کعبه دروازه‌ای است برای برآورده شدن خواسته‌ها. رو به کعبه دعا کن و از خداوند خواسته‌ات را بخواه.
توفیق توبه جو ز گناه وجود خویش
تا وارهی ز دغدغه توبه و گناه
هوش مصنوعی: اگر کسی با نیت خالص و رغبت به سوی توبه برود و از اشتباهات و گناهان خود دست بکشد، می‌تواند از اضطراب و نگرانی‌های ناشی از گناه رها شود و در آرامش بیشتری به زندگی ادامه دهد.