گنجور

شمارهٔ ۳۴

گنج مراد را که بر او قفل ابتلاست
دندانه کلید ز دندان اژدهاست
آن رخنه ها به جان که ز دندان وی فتاد
در ملک فقر کنگره قصر کبریاست
فقر است راحت دو جهان زینهار ازان
میل غنا مکن که غنا صورت عناست
راحت همین به قاف قناعت بود بلی
عنقا همه عناست چو از قاف خود جداست
تیریست کج شده که به آتش بود سزا
آن را که قد به خدمت همچون خودی دوتاست
در طاعت خدای دو تا شو که تا کمان
کج نیست، نیست در نظر اعتبار راست
جامی کدورت تو همه از وجود توست
چون از وجود خویش گذشتی همه صفاست

اطلاعات

وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گنج مراد را که بر او قفل ابتلاست
دندانه کلید ز دندان اژدهاست
هوش مصنوعی: گنج مورد نظر که به قفل مشکلات گرفتار شده، تنها با دندان اژدها می‌توان آن را باز کرد.
آن رخنه ها به جان که ز دندان وی فتاد
در ملک فقر کنگره قصر کبریاست
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف آسیب‌هایی می‌پردازد که از دندان‌های یک شخص به جان او رسیده و این آسیب‌ها تا حدی است که در زندگی او، وضعیت فقر به وجود آورده و به نوعی مرزها و دیوارهای کاخ عظیم و پربار او را تحت تأثیر قرار داده است. به عبارت دیگر، هرگونه آسیبی که به وجود آمده، نه تنها بر شخص بلکه بر وضعیت اجتماعی و اقتصادی او نیز تأثیر گذاشته و نشان‌دهنده حاکمیت فقر بر زندگی‌اش است.
فقر است راحت دو جهان زینهار ازان
میل غنا مکن که غنا صورت عناست
هوش مصنوعی: فقر می‌تواند آرامش‌بخش هر دو دنیا باشد، پس به هیچ‌وجه به سمت خواستن ثروت نرو، زیرا ثروت در واقع نمود و ظاهری از ناز و تباهی است.
راحت همین به قاف قناعت بود بلی
عنقا همه عناست چو از قاف خود جداست
هوش مصنوعی: آسایش و راحتی در قناعت و رضایت است، چرا که جستجوی چیزهای بزرگ و دور از دسترس، باعث دردسر و ناراحتی می‌شود، همان‌طور که مرغ عَنقاء، اگر از جایگاه خود دور شود، به دردسر می‌افتد.
تیریست کج شده که به آتش بود سزا
آن را که قد به خدمت همچون خودی دوتاست
هوش مصنوعی: تیر کجی است که به آتش می‌سوزد؛ سزاوار آن است که کسی با قد و قامت خودش در خدمت باشد.
در طاعت خدای دو تا شو که تا کمان
کج نیست، نیست در نظر اعتبار راست
هوش مصنوعی: اگر در بندگی خداوند یکدست شوی و در خدمت او قرار گیری، دیگر هیچ چیز از نظر اعتبار و ارزش به نادرستی نمی‌نشیند.
جامی کدورت تو همه از وجود توست
چون از وجود خویش گذشتی همه صفاست
هوش مصنوعی: مشکل و تیرگی زندگی، ناشی از وجود توست. وقتی که از خودت عبور کنی، همه چیز پاک و روشن می‌شود.