جامیشمارهٔ ۱۹۹
چو خوش دمیده تو را خط به گرد آن عارض
بنفشه زار بود خط و گلستان عارض
قد تو سرو و تنت گل رخ ارغوان آمد
که دیده سرو گل اندام ارغوان عارض
ثبات و صبر و قرار دلم تمام به توست
خدای را که ز چشمم مکن نهان عارض
زمین شود همه مشک و گلاب چون تو روی
به راه مشک فشان زلف و خوی چکان عارض
رخت چو دیدم اشارت کنان آنک ماه
شد از اشارت دست منت نشان عارض
ز گل خجل شود از لاله منفعل گردد
به باغ اگر بنمایی به باغبان عارض
نما به تربیت قهر و لطف جامی را
زمان زمان سر زلف و زمان زمان عارض
اطلاعات
وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چو خوش دمیده تو را خط به گرد آن عارض
بنفشه زار بود خط و گلستان عارض
هوش مصنوعی: زمانی که تو با ناز و زیبایی به دنیا آمده‌ای، نشانه‌های آن زیبایی همچون خطی بر روی چهره‌ات می‌درخشد و چهره‌ات مانند گلستانی سبز و شاداب جلوه می‌کند.
قد تو سرو و تنت گل رخ ارغوان آمد
که دیده سرو گل اندام ارغوان عارض
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت یک شخص اشاره دارد. قد او مانند درخت سرو است و به همین اندازه بلند و زیبای است. بدنش شبیه به گل است که رنگی ارغوانی دارد. این توصیف نشان‌دهنده زیبایی خیره‌کننده اوست که با نگاهی دقیق، با گل‌ها و درختان مقایسه می‌شود.
ثبات و صبر و قرار دلم تمام به توست
خدای را که ز چشمم مکن نهان عارض
هوش مصنوعی: دل من همیشه به ثبات و صبر و آرامش نیاز دارد و تمام این احساسات وابسته به توست. خدایا، از چشم من دور نشو و از دیده‌ام پنهان نگرد.
زمین شود همه مشک و گلاب چون تو روی
به راه مشک فشان زلف و خوی چکان عارض
هوش مصنوعی: اگر زمین همگی تبدیل به مشک و گلاب شود، چون تو به سوی گیسوان مشکین و زیبایی که بر چهره‌ات می‌ریزد، قدم برمی‌داری.
رخت چو دیدم اشارت کنان آنک ماه
شد از اشارت دست منت نشان عارض
هوش مصنوعی: وقتی که دیدم چهره‌ات را که به من اشاره می‌کند، فهمیدم که ماه درخشان شده است. دستhintت نشان‌دهنده زیبایی صورتت است.
ز گل خجل شود از لاله منفعل گردد
به باغ اگر بنمایی به باغبان عارض
هوش مصنوعی: اگر در باغ به باغبان نشان بدهی، گل از لاله شرمنده می‌شود و تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
نما به تربیت قهر و لطف جامی را
زمان زمان سر زلف و زمان زمان عارض
هوش مصنوعی: در اینجا به زیبایی و تأثیر عاطفی لبخند و زلف محبوب اشاره می‌شود. شاعر به این نکته پرداخته که زیبایی و جذابیت فردی می‌تواند در هر لحظه تأثیر خاصی بگذارد و دل را شاد کند. زمان به خاطر این زیبایی‌ها و رفتارهای محبت‌آمیز، به شکل خاصی برای عاشق می‌گذرد.