گنجور

شمارهٔ ۱۳ - یک قصیده

نیست باران این که می بارد ز ابر نوبهار
گوییا افلاکیان بر خاکیانند اشکبار
زین مصیبت کاوفتاد اهل زمین را می سزد
گر بگرید آسمان بر حال ایشان زار زار
این همه خون کز دل پر داغ ما بر خاک ریخت
جای آن دارد که گل چون لاله روید داغدار
کرده است این غم سرایت در همه مرغان باغ
بر چمن بگذر که تا در نوحه بینی صد هزار
بادگویی داد بستان را خبر زین حادثه
کز درختان از دم او رفت آرام و قرار
از خروش بلبلان بین غنچه را صد چاک جیب
وز سرشک ارغوان بین جوی را پر خون کنار
پاره پاره چیست گل را سینه غرقه به خون
گرنه زین ماتم خراشیده به ناخنهای خار
سربه زانو حلقه حلقه پشت درویشان دوتاست
مانده در فکرند تا سرحلقه ایشان کجاست

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

نیست باران این که می بارد ز ابر نوبهار
گوییا افلاکیان بر خاکیانند اشکبار
هوش مصنوعی: بارانی که به زمین می‌ریزد، باران واقعی نیست که از ابرهای بهاری بیفتد. به نظر می‌رسد که فرشتگان آسمانی بر آدمیان زمین اشک می‌ریزند.
زین مصیبت کاوفتاد اهل زمین را می سزد
گر بگرید آسمان بر حال ایشان زار زار
هوش مصنوعی: از شدت رنج و مصیبت‌هایی که بر مردم زمین وارد می‌شود، جای شگفتی نیست اگر آسمان نیز به حال آن‌ها به شدت بگرید و اشک بریزد.
این همه خون کز دل پر داغ ما بر خاک ریخت
جای آن دارد که گل چون لاله روید داغدار
هوش مصنوعی: این همه اشک و خون که از دل پر درد ما بر زمین ریخته شده، deserves که گلی مانند لاله به خاطر این داغ‌ها و غم‌ها بروید و به شکلی زیبا ظاهر شود.
کرده است این غم سرایت در همه مرغان باغ
بر چمن بگذر که تا در نوحه بینی صد هزار
هوش مصنوعی: این غم در دل همه پرندگان باغ جا گرفته است. اگر بر چمن قدم بزنی، خواهی دید که صدها نفر در حال نوحه‌خوانی و غمگینی هستند.
بادگویی داد بستان را خبر زین حادثه
کز درختان از دم او رفت آرام و قرار
هوش مصنوعی: باد خبر می‌دهد که چه حادثه‌ای باعث آرامش و سکون درختان شده است.
از خروش بلبلان بین غنچه را صد چاک جیب
وز سرشک ارغوان بین جوی را پر خون کنار
هوش مصنوعی: صدای بلبل‌ها را بشنو که چگونه غنچه‌های زیبا را به شگفتی کشیده‌اند. و ببین چطور رنگ ارغوانی از اشک‌هایشان مانند جویباری سرخ و پرخون کنار غنچه‌ها جاری است.
پاره پاره چیست گل را سینه غرقه به خون
گرنه زین ماتم خراشیده به ناخنهای خار
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف حالتی عاطفی و روحی اشاره دارد. گل نماد زیبایی و لطافت است که در اینجا به تجلی درد و رنج تبدیل شده است. سینه غرقه به خون نشان‌دهنده عمیق بودن این درد و زخم‌هاست. همچنین، اشاره به ناخن‌های خار می‌تواند نماد عوامل آزاردهنده و مشکلاتی باشد که انسان در مواجهه با ماتم و غم تجربه می‌کند. به طور کلی، شاعر با استفاده از تصاویری قوی، عواطف عمیق و زخم‌های روحی را به تصویر می‌کشد.
سربه زانو حلقه حلقه پشت درویشان دوتاست
مانده در فکرند تا سرحلقه ایشان کجاست
هوش مصنوعی: در نزد درویشان، حلقه‌ای به زانو افتاده و هرکسی در فکر خود غرق شده است که نقطهٔ شروع این حلقه کجاست.