شمارهٔ ۲۶۷
شب ماه عید را ز شفق چرخ جلوه داد
بر کف حریف لعل قبا جام زر نهاد
خونین دلی که بود جگر بسته اشک او
بر روی زرد یک سر ناخن جگر گشاد
نی نی که نعل زر به بساطی که یافت رنگ
از خون دشمنان ز سم اسب شه فتاد
شاهی که در مقام غلامیش ماه عید
خم کرد پشت خویش و پی خدمت ایستاد
جان رسیدگان به مواعید لطف او
چون طبع نارسیده به امید عید شاد
روزش بود همیشه ز بخت سعید عید
چشم بد زمانه ز عیدش بعید باد
جامی که ماه طلعت او دید و عید کرد
حاشا که هرگز آیدش از ماه عید یاد
اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
شب ماه عید را ز شفق چرخ جلوه داد
بر کف حریف لعل قبا جام زر نهاد
هوش مصنوعی: در شب عید، نور ماه از افق پیدا شد و بر دست میهمانی، جام زرینی قرار گرفت که به رنگ لعل بود.
خونین دلی که بود جگر بسته اشک او
بر روی زرد یک سر ناخن جگر گشاد
هوش مصنوعی: دل بیتاب و خونین او، که به خاطر درد و رنجی که کشیده، اشکهایش بر روی چهره زردش میریزد، در حالی که این درد و رنج هنوز هم در وجودش باقیست و یادآور آن زخمهای عمیق است.
نی نی که نعل زر به بساطی که یافت رنگ
از خون دشمنان ز سم اسب شه فتاد
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که نعل زرینی که در بالای بساط قرار دارد، به دلیل خون دشمنان و سم اسب شاه، رنگین شده است. به عبارتی، زیبایی و زینت یک شیء ممکن است به دلیل حوادث و وقایع تلخ و دردناک به دست آید.
شاهی که در مقام غلامیش ماه عید
خم کرد پشت خویش و پی خدمت ایستاد
هوش مصنوعی: سلطانی که به خاطر خدمت به دیگران، به شکل یک غلام درآمد و برای خدمتگزاری، خم شد و پشت خود را به دیگران تقدیم کرد.
جان رسیدگان به مواعید لطف او
چون طبع نارسیده به امید عید شاد
هوش مصنوعی: افرادی که به وعدههای محبت او رسیدهاند، مانند روح جوانی هستند که هنوز به بلوغ نرسیده و منتظر روزی شاد و خوش است.
روزش بود همیشه ز بخت سعید عید
چشم بد زمانه ز عیدش بعید باد
هوش مصنوعی: روزهای او همیشه از خوش شانسی روشن و شاداب بود و امیدوارم که چشم زخم زمانه به این روزها نرسد.
جامی که ماه طلعت او دید و عید کرد
حاشا که هرگز آیدش از ماه عید یاد
هوش مصنوعی: جامی که زیبایی او را مشاهده کرد و جشن گرفت، هرگز یاد او را در روز عید فراموش نخواهد کرد.