اطلاعات
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ازرقی هروی - رحمة الله علیه - در قواعد شعر ماهر بود و بر قوانین علم و حکمت کامل ممدوح او را عارضه ای حادث شد که قوت مباشرت ساقط گشت اطبا از معالجه آن عاجز آمدند.
هوش مصنوعی: ازرقی هروی - رحمت خدا بر او باد - در علم شعر بسیار توانا بود و به قوانین علم و حکمت تسلط داشت. اما دچار مشکلی شد که موجب ناتوانی او در فعالیت‌های روزمره گردید و پزشکان نیز از درمان آن ناتوان ماندند.
ازرقی کتاب الفیه و شلفیه را به نظم آورد و تصویر کرد و غلامی را از خواص پادشاه با کنیزکی عقد بست و ایشان را در حرم پادشاه که میان ایشان و پادشاه شبکه ای بیش حایل نبود منزل داد و این کتاب را پیش ایشان نهاد و فرمود که بر آن صورتهای مختلف که در آن کتاب تصویر کرده بودند به معاشرت و مباشرت مشغول باشند و پادشاه را فرمود که از قفای شبکه بی وقوف ایشان احوال ایشان را مشاهده کند.
هوش مصنوعی: ازرقی کتابی را به نظم درآورد و تصاویری از آن ایجاد کرد. او یکی از غلامان ویژه پادشاه را به یک کنیز عقد کرد و آنها را در حرم پادشاه که تنها یک شبکه بین آنها و پادشاه فاصله داشت، جای داد. سپس این کتاب را پیش آنها گذاشت و خواستار شد که بر اساس تصاویر مختلفی که در آن کتاب بود، به معاشرت و ارتباط بپردازند. پادشاه نیز دستور داد که بدون اینکه آنها متوجه شوند، احوال آنها را از پشت شبکه ببیند.
چون این مشاهده مکرر شد حرارت غریزی قوت گرفت و آن ماده را که مانع قیام آلت بود منقطع گردانید و بر مثال پنیر مایه منجمد از منفذ احلیل بیرون آمد و مقصود حاصل شد و از سخنان وی است در وصف شراب:
هوش مصنوعی: با تکرار این مشاهده، حرارت طبیعی افزایش یافت و آن ماده‌ای که مانع عملکرد آلت بود، از بین رفت و به شکل پنیر مایع منجمد از منافذ خراج بیرون آمد و هدف حاصل شد. او در سخنانش به توصیف شراب پرداخته است.
ساقی بیار لعل میی کز خیال آن
اندیشه لاله زار شود دیده گلستان
هوش مصنوعی: ای ساقی، باده‌ای بیاور که نوشیدنش باعث شود که خاطره زیبا و دلنشین لاله‌ها در دشت، در چشمان ما به شکل گلستانی سرشار از زیبایی نمایان شود.
گر بگذرد پری به شب اندر شعاع او
از چشم آدمی نتواند شدن نهاد
هوش مصنوعی: اگر پرنده‌ای در شب از نور خود عبور کند، از دید چشم انسان نمی‌تواند واقعیت خود را نشان دهد.
خوشبوی تر ز عنبر و رنگین تر از عقیق
روشن تر از ستاره و صافی تر از روان
هوش مصنوعی: این جمله به توصیف ویژگی‌های زیبا و جذاب چیزی یا کسی می‌پردازد. چیز یا فردی که بویی خوش‌تر از عنبر دارد، رنگی دل‌فریب‌تر از عقیق نشان می‌دهد و از ستاره‌ای درخشان‌تر و روانی صاف‌تر برخوردار است. در واقع، همه این صفات به عظمت و زیبایی آن موضوع اشاره دارند.
جامی