جامیبخش ۳۶
پیری که کام جوانی رانده بود و از قوت کامرانی مانده، کنیزکی صاحب جمال خرید و به وقت فرصتش در کنار کشید، هر چند پیر حریص بود، اما آلتش مساعدت ننمود. با کنیزک گفت: لطفی بنمای و دست عنایت برگشای و به اندک مالشی این خفته را برخیزان و این مرده را برانگیزان.
چو رشته آلت من سخت سست است
به مالش یاریی ده ای نکو زن
نمالی تا سر رشته به انگشت
نیارد رفت در سوفار سوزن
کنیزک هر چند دست جنبانید به جایی نرسید و هرچند مالش داد کاری نگشاد. شنیدند که این ابیات می گفت ولیکن از آن پیر می نهفت:
به منزل نارسیده آلت پیر
به سان لاشه لاغر بخسبد
به زور دست چون خیزانی از جای
چو داری دست از او دیگر نجنبد
بخش ۳۵: زنی از شوهر خود شکایت پیش قاضی برد که مرا یک لحظه فارغ نمی گذارد نه در خلا و نه در ملا و نه در وقت خمیر کردن و نه در وقت نان پختن و نه در وقتی که روزه می دارم و نه در وقتی که نماز می گزارم. شوهرش گفت: من تو را از برای این خواسته ام.بخش ۳۷: شخصی ده درم بر جوحی دعوی کرد. قاضی پرسید که گواه داری؟ گفت: نی گفت: سوگندش دهم. گفت: سوگند وی را چه اعتبار:
اطلاعات
وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
پیری که کام جوانی رانده بود و از قوت کامرانی مانده، کنیزکی صاحب جمال خرید و به وقت فرصتش در کنار کشید، هر چند پیر حریص بود، اما آلتش مساعدت ننمود. با کنیزک گفت: لطفی بنمای و دست عنایت برگشای و به اندک مالشی این خفته را برخیزان و این مرده را برانگیزان.
هوش مصنوعی: پیری که جوانی‌اش را پشت سر گذاشته و از لذت‌ها چیزی برایش نمانده بود، کنیزکی زیبا خرید و در اوقات فراغت با او نزدیکی می‌کرد. هرچند پیر تلاش زیادی می‌کرد، اما بدنش همکاری نمی‌کرد. او به کنیزک گفت: لطفاً کمکی کن و با ناز و محبتت این خواب را بیدار کن و به این مرده زندگی ببخش.
چو رشته آلت من سخت سست است
به مالش یاریی ده ای نکو زن
هوش مصنوعی: دستگاه من خیلی ضعیف شده است، ای یار نیکو، با نوازش خود به من یاری کن.
نمالی تا سر رشته به انگشت
نیارد رفت در سوفار سوزن
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که اگر به کار یا موضوعی مشغول نباشی و آن را تمرین نکرده باشی، نخواهی توانست به راحتی به نتیجه‌ای یا هدفی برسی. برای رسیدن به موفقیت، باید از تلاش و تمرین مداوم استفاده کنی.
کنیزک هر چند دست جنبانید به جایی نرسید و هرچند مالش داد کاری نگشاد. شنیدند که این ابیات می گفت ولیکن از آن پیر می نهفت:
هوش مصنوعی: دختر هرچقدر تلاش کرد و دست و پا زد، به جایی نرسید و هرچقدر هم که به او کمک کرد، نتیجه‌ای نگرفت. آنها شنیدند که این اشعار را می‌خواند، اما آن پیرمرد این موضوع را پنهان کرد.
به منزل نارسیده آلت پیر
به سان لاشه لاغر بخسبد
هوش مصنوعی: به خانه نرسیده، ابزار کهن و فرسوده مانند جثه‌ای نازک و بی‌جان در گوشه‌ای استراحت می‌کند.
به زور دست چون خیزانی از جای
چو داری دست از او دیگر نجنبد
هوش مصنوعی: اگر به زور و فشار دست کسی را از جای خود بلند کنی، دیگر آن دست مقاومت نخواهد کرد و تکانی نخواهد خورد.