گنجور » جامی » هفت اورنگ » لیلی و مجنون » بخش ۳۹ - زیادت شدن اندوه مجنون از شوهر کردن لیلی و از انسیان بگسستن و با وحشیان پیوستن

جامی

بخش ۳۹ - زیادت شدن اندوه مجنون از شوهر کردن لیلی و از انسیان بگسستن و با وحشیان پیوستن

آن عاشق از خرد رمیده

زاندیشه نیک و بد رهیده

از مستی عشق بود مجنون

دادش به میان مستی افیون

داغی ز فراق یار بودش

یک داغ دگر بر آن فزودش

لیکن داغی فزون ز هر داغ

آشفت ز عشق داغ بر داغ

واکرد ز انس ناکسان خوی

وآورد به سوی وحشیان روی

از کین کسان چو شست سینه

با او دگری نجست کینه

با وی همه وحش رام گشتند

در انس به وی تمام گشتند

می رفت به کوه و دشت چون شاه

با او سپه وحوش همراه

بنهاده به پای هر درختی

بودش از ریگ و سنگ تختی

چون بر سر تخت خود نشستی

گردش دد و دام حلقه بستی

از پرتو عدل شه بر ایشان

بودند به هم ز صلح کیشان

آهو از گرگ رم نکردی

نخجیر ز شیر غم نخوردی

نخجیر به ره ز لعب سازی

کردی به دم پلنگ بازی

رفتندی چون شدی ره اندیش

گوران چو جنیبتش پس و پیش

بودی چو قدم زدی به هر راه

جاروب کشیش کار روباه

تا بنشاندی ز ره تف و تاب

از اشک خودش زدی گوزن آب

بالای سرش ز چتر داری

زاغان سیه به حق گزاری

ور زانکه شدی گهیش میلی

تا نامه کند به سوی لیلی

آهو قلمش ز ساق دادی

وز جلد سرین ورق گشادی

بردیش به رسم نیکخواهی

از چشم سیاه خود سیاهی

می رفت چنین نشید خوانان

از دیده سرشک لعل رانان

وآهو بچگان به خیر و خوبی

پیش قدمش به پایکوبی

ناگاه به روضه ای رسیدند

وز دور جماعتی بدیدند

از سبزه به زیر پا بساطی

چون لاله ز جام می نشاطی

مجنون از دور ره بگرداند

زیشان خطر سپه بگرداند

زان قوم یکی شناخت او را

وز ساز ثنا نواخت او را

کای سرور عاشقان شیدا

در روی تو نور عشق پیدا

وی خانه خراب این خرابات

رسته ز قبیله و قرابات

وی راهسپر به پای تجرید

تنها رو تنگنای تفرید

وی فرق دو نیم تیغ اندوه

بنشسته به زیر تیغ چون کوه

سوگند به آنکه مست اویی

نی پا و نه سر ز دست اویی

سوگند به آنکه زندگانی

جز دولت وصل او ندانی

سوگند به لعل آبدارش

سوگند به جعد تابدارش

سوگند به آهوان مستش

جادومنشان می پرستش

سوگند به آن دو ابر مه پوش

کش جای گرفته بر بناگوش

کز ما مگذر بدین روانی

بر ما مشکن ز دل گرانی

دیریست که ما شکسته ای چند

هستیم به وصلت آرزومند

تا گردان است دور عالم

امروز رسیده ایم با هم

نبود پس ازین بریدن ما

معلوم به هم رسیدن ما

پیش آ که به هم دمی برآریم

با یکدیگر غمی گذاریم

مجنون چو نیازمندیش دید

وآیین رضا پسندیش دید

بگذاشت به جای خود سپه را

بر مجلسیان فکنده ره را

پرسید که این چه سرزمین است

کش خاک به نرخ مشک چین است

گفتند نواحی حجاز است

رحلتگه هر که پاکباز است

لیلی صد بار محمل اینجا

رانده ست گرفته منزل اینجا

با همقدمان خود درین جای

مشکین دامان کشیده در پای

این خاک که همچو مشک خوشبوست

از مشک افشانی دامن اوست

مجنون چو شنید این سخن را

بر جای ندید خویشتن را

خود را به زمین چو سایه انداخت

بانگی زد و این نشید پرداخت

کای همنفسان کزین دیارید

وز دلبر من سخن گزارید

جان من و دل فدایتان باد

سر خاک به زیر پایتان باد

اینجا نه هوای کعبه دارم

نی نیت آنکه حج گزارم

مقصوم ازین طواف لیلی ست

باقی همه پیش او طفیلی ست

نتوان چو به کوی او گذشتن

سودی نکند به کعبه گشتن

حج همه عمره دیدن اوست

بی او حج و عمره ام نه نیکوست

تیر وصلش برون ز جعبه

سرگردانیست طوف کعبه

من تشنه او به وادی غم

کی آب خورم ز چاه زمزم

با زمزمه غم ویم شاد

ناید ز زلال زمزمم یاد

آن زمزمه بر زبان چو رانم

از هر مژه زمزمی فشانم

در هر منزل که می زنم گام

زان گام وصال او بود کام

هر جا که نه روی او چراغ است

گر باغ ارم بود که داغ است

لیلی ست ز هر سفر مرادم

نی طالب سلمی و سعادم

تا با غم او شدم هم آغوش

کردم ز دگر بتان فراموش

دانای منازل و مراحل

زین وادی جانگداز هایل

گاهی که شود فسانه پرداز

از پرده چنین برون دهد راز

کان طاق ز لطف و با ستم جفت

از لیلی و جفت چون سخن گفت

جوری که رود ز دوست بر من

آن را مکشاد هیچ دشمن

انداخت مرا به خردسالی

در پنجه عشق لاابالی

بگذشت ز زور پنجه عشق

عمرم همه در شکنجه عشق

امروز که نوبت وصال است

جانم ز فراق در وبال است

آن سکه به نام دیگری شد

وان لقمه به کام دیگری شد

او همدم یار و من چنین دور

او واصل و من غریب و مهجور

این گفت و جبین به خاک مالید

وز سینه چاک چاک نالید

خوناب جگر ز دیده بگشاد

چندانکه ز گریه بی خود افتاد

شب را که ز بی خودی درآمد

گردون به لباس دیگر آمد

شد یکرنگی او دورنگی

با حیله شیریش پلنگی

از حلقه همدمان برون جست

با گور و گوزن خویش پیوست

جان بی جانان رسیده بر لب

شب برد به سر چنانکه هر شب

بخش ۳۸ - شنیدن مجنون شوهر کردن لیلی را و اضطراب نمودن وی از آن: طبال سرای این عروسی بخش ۴۰ - میهمان شدن مجنون شخصی را و هم آواز شدن با مرغی که از جفت خود جدا افتاده بود و ناله و فریاد می کرد: چون زرده بیضه های گردون

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)

قالب شعری: مثنوی

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.