گنجور » جامی » هفت اورنگ » لیلی و مجنون » بخش ۲۴ - رفتن مجنون به خانه بیوه زنی که در همسایگی لیلی می بود و منع کردن پدر لیلی آن بیوه زن را از آنکه مجنون را در خانه خود گذارد

جامی

بخش ۲۴ - رفتن مجنون به خانه بیوه زنی که در همسایگی لیلی می بود و منع کردن پدر لیلی آن بیوه زن را از آنکه مجنون را در خانه خود گذارد

همسایه لیلی آن جمیله

می بود زنی نه زان قبیله

از کربت غربتش درون ریش

وز محنت بیوگی غم اندیش

برداشته شوهر از سرش پای

وز وی دو یتیم مانده بر جای

بودند به هم غریب و مهجور

هم معده گرسنه هم بدن عور

مجنون چو ز گنج وصل محروم

کردی چو چغذ میل آن بوم

غمخانه وی مقام کردی

در خدمت وی قیام کردی

آن هر دو یتیم را چو دیدی

دست شفقت به سر کشیدی

هر سیم و زرش که دست دادی

پوشیده به دستشان نهادی

چون سایه یار رفتش از دست

همسایه وی به جاش بنشست

در بادیه تشنه جان غمناک

مالد لب خود به ریگ نمناک

بی آب فتاده در تب و تاب

جوید از ریگ تری آب

ترک همه قیل قال کردی

وز دلبر خود سئوال کردی

گفتی چون است و حال او چیست

نظارگی جمال او کیست

پیوند وصال با که دارد

آیین دلال با که دارد

چون من دگریش هست یا نه

با من نظریش هست یا نه

دام دل کیست گیسوانش

محراب که طاق ابروانش

لعلش به عتاب خنده آمیز

در کام که می کند شکرریز

درج گهرش به وقت گفتار

بر گوش که می شود گهربار

من می سوزم ز آرزویش

تا کیست نشسته پیش رویش

من می میرم ز اشتیاقش

تا کیست ملازم وثاقش

با آن همه نازنینی او

حاشا من و همنشینی او

این بس که به خانه ات نشینم

ربع و طللش ز دور بینیم

این گفتی و بر زمین فتادی

وز هر مژه سیل خون گشادی

چندان ز دو دیده اشک راندی

کش تاب گریستن نماندی

از بی تابی برفتی از هوش

کردی ز همه جهان فراموش

آن بیوه زنش به رخ زدی آب

شستیش ز دیده سرمه خواب

زان خواب چو چشمش آمدی باز

رفتن کردی به جای خود ساز

محروم ز یار روزگاری

جز این تک و پو نداشت کاری

لیکن فلک ستیزه پیشه

کش پیشه همین بود همیشه

یک داغ دگر به دل نهادش

بر تافت زمام این مرادش

لیلی خواهان قدم نهادند

پیش پدرش زبان گشادند

زآمد شد او فسانه گفتند

گرد وی ازان ستانه رفتند

کین پدرش دگر بجوشید

در طعنه بیوه زن خروشید

کای سفله ناکس این چه سستی ست

در کار من این چه نادرستی ست

آن را که ببرد نام و ننگم

بر جام شرف فکند سنگم

در خانه خود چرا دهی راه

گر بار دگر درین گذرگاه

گردن به رضای او درآی

می دان به یقین که سر نداری

بیچاره چو آن عتاب بشنید

بر خویش چو نی در آب لرزید

مجنون رمیده دل دگر بار

چون از ره دور شد پدیدار

زد بانگ که ای خجسته فرزند

آزار من شکسته مپسند

دیگر ره خانه ام مپیمای

در ساحت خیمه ام منه پای

لیلی به تو در مقام یاریست

لیکن پدرش به کین گذاریست

او میر قبیله من گدایم

با صولت او کجا بس آیم

تنها نه ز جان خویش ترسم

بر زندگی تو بیش ترسم

دیگر ز درم قدم نگه دار

راندم دم راست دم نگه دار

مجنون ز حدیث او بر آشفت

گریان گریان به زیر لب گفت

کای مادر مشفق این چه کار است

کز مشفقیت دلم فگار است

ما هر دو غریب این دیاریم

بیگانگیی ز هم نداریم

از خدمت خویش راندنم چیست

خونابه ز دل چکاندنم چیست

هر کس که ز غربتش نصیب است

آزار غریب ازو غریب است

در نامه نسبت نسیبان

خویشند به هم همه غریبان

باشد ورق ادب دریدن

خط بر ورق نسب کشیدن

در کوی تو رو به لیلی ام بود

زین روی بسی تسلی ام بود

واکنون که ز من بتافتی روی

از جان و دلم تو را دعاگوی

از کوی تو رخت بستم اینک

در ورطه خون نشستم اینک

شاد آمدم و حزین برفتم

با حال چنان چنین برفتم

دارم ز تو چشم آنکه گاهی

کافتد سوی لیلیت نگاهی

یادآوری از غریبی من

وز محنت بی نصیبی من

گویی به زبان من دعایش

خواهی ز برای من لقایش

گر بر هدف اجابت آید

این عقده ز کار من گشاید

ور نه ز فراق او بمیرم

دامن به قیامتش بگیرم

این نکته بگفت و شد شتابان

وحشت زده روی در بیابان

بخش ۲۳ - خبر یافتن پدر لیلی از ملاقات کردن وی با مجنون و سیاست کردن وی بر آن: مجنون چو به حکم آن دل افروز بخش ۲۵ - خشم گرفتن پدر لیلی از مجنون به جهت آمدن وی به خانه همسایه لیلی و به دادخواهی به درگاه خلیفه رفتن و سوگند خود را که پیش ازین مذکور شد راست کردن: چون مانع دل رمیده مجنون

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)

قالب شعری: مثنوی

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.