گنجور » جامی » هفت اورنگ » یوسف و زلیخا » بخش ۲۶ - دیدن زلیخا عزیز مصر را از شکاف خیمه و فریاد برداشتن که این نه آن کس است که من در خواب دیده ام و سالها محنت محبتش کشیده ام

جامی

بخش ۲۶ - دیدن زلیخا عزیز مصر را از شکاف خیمه و فریاد برداشتن که این نه آن کس است که من در خواب دیده ام و سالها محنت محبتش کشیده ام

زلیخا کرد ازان چشمه نگاهی

برآورد از دل غمدیده آهی

که واویلا عجب کاریم افتاد

به سر نابهره دیواریم افتاد

نه آنست اینکه من در خواب دیدم

به جست و جویش این محنت کشیدم

نه آنست این که عقل و هوش من برد

عنان دل به بیهوشیم بسپرد

نه آنست این که گفت از خویش رازم

ز بیهوشی به هوش آورد بازم

دریغا بخت سستم سختی آورد

طلوع اخترم بدبختی آورد

نشاندم نخل خرما خار بردار

فشاندم تخم مهر آزار بردار

برای گنج بردم رنج بسیار

فتاد آخر مرا با اژدها کار

شدم بر بوی گل چیدن به گلشن

سنان خار زد چنگم به دامن

منم آن تشنه در ریگ بیابان

برای آب هر سویی شتابان

زبان از تشنگی بر لب فتاده

لب از تبخاله موج خون گشاده

نماید ناگهان از دور آبم

فتان خیزان به سوی آن شتابم

به جای آب یابم در مغاکی

ز تاب خور درخشان شوره خاکی

منم آن راحله گم کرده در کوه

ز بی زادی به زیر کوه اندوه

شده پا شاخ شاخ از زخم سنگم

نه پای سیر نی رای درنگم

ز ناگه چشم خون آغشته من

خیالی بیند از گمگشته من

گشایم گام سوی او دلیری

بود از بخت من درنده شیری

منم آن بحری کشتی شکسته

برهنه بر سر لوحی نشسته

رباید هر زمان از جای موجم

برد گه تا حضیض و گه بر اوجم

ز ناگه زورقی آید پدیدار

شوم خرم کزو آسان شود کار

چو نزدیک من آید بی درنگی

بود بهر هلاک من نهنگی

چو من در جمله عالم بیدلی نیست

میان بیدلان بی حاصلی نیست

نه دل اکنون به دست من نه دلبر

ازانم سنگ بر دل دست بر سر

خدا را ای فلک بر من ببخشای

به روی من دری از مهر بگشای

اگر ننهی به کف دامان یارم

گرفتار کسی دیگر ندارم

به روسایی مدر پیراهنم را

به دست کس میالا دامنم را

به مقصود دل خود بسته ام عهد

که دارم پاس گنج خود به صد جهد

مسوز از غم من بی دست و پا را

مده بر گنج من دست اژدها را

ازینسان تا به دیری زاریی داشت

ز نوک هر مژه خونباریی داشت

همی نالید از جان و دل چاک

همی مالید روی از درد بر خاک

در آمد مرغ بخشایش به پرواز

سروش غیب دادش ناگه آواز

که ای بیچاره روی از خاک بردار

کزین مشکل تو را آسان شود کار

عزیز مصر مقصود دلت نیست

ولی مقصود بی او حاصلت نیست

ازو خواهی جمال دوست دیدن

و زو خواهی به مقصودت رسیدن

مباد از صحبت وی هیچ بیمت

کزو ماند سلامت قفل سیمت

کلیدش را بود دندانه از موم

بود کار کلید موم معلوم

چه حاجت گوهرت را داشتن پاس

ز نرم آهن نیاید کار الماس

چو از خار ترش دادند سوزن

چه سان گردد به خارا بخیه افکن

چو باشد آستین از دست خالی

نیاید ز آستین خنجر سگالی

زلیخا چون ز غیب این مژده بشنود

به شکرانه سر خود بر زمین سود

زبان از ناله و لب از فغان بست

چو غنچه خوردن خون را میان بست

ز خون خوردن دمی بی غم نمی زد

ز غم می سوخت اما دم نمی زد

به ره می بود چشم انتظارش

که کی این عقده بگشاید ز کارش

کهن چرخ مشعبد حقه بازیست

پی آزار مردم حیله سازیست

به امیدی نهد بر بیدلی بند

برد آخر به نومیدیش پیوند

نماید میوه کامیش از دور

کند خاطر به ناکامیش رنجور

عزیز مصر چون افکند سایه

در آن خیمه زلیخا بود و دایه

عنان بربودش از کف شوق دیدار

به دایه گفت کای دیرینه غمخوار

علاجی کن که یک دیدار بینم

کزین پس صبر را دشوار بینم

نباشد شوق دل هرگز ازان بیش

که همسایه شود یار وفاکیش

چو گیرد آب بر لب تشنه جانی

بسوزد گر نه تر سازد دهانی

زلیخا را چو دایه مضطرب دید

به تدبیرش به گرد خیمه گردید

شکافی زد به صد افسون و نیرنگ

در آن خیمه چو چشم خیمگی تنگ

بخش ۲۵ - خبر یافتن عزیز مصر از مقدم زلیخا و به عزیمت استقبال برخاستن و لشکریان مصر را به تجمل تمام آراستن: عزیز مصر چون آن مژده بشنید بخش ۲۷ - درآمدن زلیخا همراه عزیز مصر به مصر و بیرون آمدن مصریان و طبق های نثار بر عماری زلیخا افشاندن: سحرگاهان که زد چرخ مکوکب

اطلاعات

وزن: مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی)

قالب شعری: مثنوی

منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.