گنجور

بخش ۱۰۷ - حکایت آن زاغ و کبوتر که به مناسبت لنگی همپای یکدیگر شده بودند

عارفی طوف کنان رفت به باغ
دید در باغ حمامی با زاغ
با هم از حکم دو جنسی رسته
چون دو همنجس به هم پیوسته
عارف آن حال عجب را چون دید
به تعجب سر انگشت گزید
که دو ناجنس به هم چون گستاخ
میوه چین آمده اند از یک شاخ
ناگهان دید که از شاخ بلند
برگشادند سوی خاک نژند
آب جویان به تک و پوی شدند
لنگ لنگان به لب جوی شدند
دید کانبازیشان در لنگی
می دهد خاصیت یکرنگی
زاغرا ور نه چه نسبت به حمام
که گزینند به یک شاخ مقام
بس دو خویش به نسب همخانه
که نشینند ز هم بیگانه
آشنایی نه به قرب نسب است
قرب ارباب ادب از ادب است

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

عارفی طوف کنان رفت به باغ
دید در باغ حمامی با زاغ
هوش مصنوعی: یک عارف در حال پرواز به باغی رفت و در آنجا پرنده‌ای به شکل حمام را دید که در کنار یک زاغ نشسته است.
با هم از حکم دو جنسی رسته
چون دو همنجس به هم پیوسته
هوش مصنوعی: ما از قید و بندهای دوگانگی رها شده‌ایم، مانند دو موجود هم‌جنس که به هم نزدیک شده‌اند.
عارف آن حال عجب را چون دید
به تعجب سر انگشت گزید
هوش مصنوعی: وقتی عارف آن حال عجیب را دید، به‌قدری حیرت‌زده شد که با انگشتش به سرش زد.
که دو ناجنس به هم چون گستاخ
میوه چین آمده اند از یک شاخ
هوش مصنوعی: دو چیز ناپسند و نامناسب به هم شبیه میوه‌چین‌های بی‌پروا، از یک ریشه و شاخه به هم پیوسته‌اند.
ناگهان دید که از شاخ بلند
برگشادند سوی خاک نژند
هوش مصنوعی: ناگهان مشاهده کرد که از شاخه‌ی بلند، برگ‌ها به سمت زمین رها شده‌اند.
آب جویان به تک و پوی شدند
لنگ لنگان به لب جوی شدند
هوش مصنوعی: آب‌طلبان به دنبال آب حرکت کردند و با قدم‌های ناتوان و لرزان به کنار جوی آب رسیدند.
دید کانبازیشان در لنگی
می دهد خاصیت یکرنگی
هوش مصنوعی: دیدن بازی آن‌ها در حالتی نامنظم نشان‌دهنده ویژگی‌های یکدلی و هماهنگی در آن‌هاست.
زاغرا ور نه چه نسبت به حمام
که گزینند به یک شاخ مقام
هوش مصنوعی: زاغ‌ها اگر در مسئله‌ای تفاوتی به وجود آوردند، چه ربطی به حمام دارد که آن را به عنوان یک جایگاه برگزینند؟
بس دو خویش به نسب همخانه
که نشینند ز هم بیگانه
هوش مصنوعی: دو نفر که به وسیله نسبت خانوادگی با هم مرتبط هستند، همچنان که در یک خانه زندگی می‌کنند، می‌توانند از هم دور باشند و نسبت به یکدیگر بی‌توجه.
آشنایی نه به قرب نسب است
قرب ارباب ادب از ادب است
هوش مصنوعی: آشنایی به خاطر نزدیکی خویشاوندی نیست، بلکه به خاطر احترام و فهمی است که انسان‌ها نسبت به ادب و فرهنگ دارند.