گنجور

بخش ۵۲ - نصیحت کردن حکیم سلامان را

چون شه از پند سلامان شد خموش
شد حکیم اندر نصیحت سخت کوش
گفت کای نوباوه باغ کهن
آخرین نقش بدیع کلک کن
حرفخوان دفتر هفت و چهار
خط شناس صفحه لیل و نهار
خازن گنجینه آدم تویی
نسخه مجموعه عالم تویی
قدر خود بشناس و مشمر سرسری
خویش را کز هر چه گویم برتری
آن که دست قدرتش خاکت سرشت
حرف حکمت در دل پاکت نوشت
پاک کن از نقش صورت سینه را
روی در معنی کن آن آیینه را
تا شود گنج معانی سینه ات
غرق نور معرفت آیینه ات
چشم خویش از طلعت شاهد بپوش
بیش ازین در صحبت شاهد مکوش
چیست شاهد صورتی پر عار و عیب
از هوس نی دامنش پاک و نه جیب
بر چنین آلودگی مفتون مشو
وز حریم عافیت بیرون مشو
نطفه در تن مایه بخش جان توست
قوت اعضا قوت ارکان توست
ای ز شهوت با تن و جان در ستیز
گوش دارش خواهی و خواهی بریز
بودی از آغاز عالی مرتبه
بر فراز چرخ بودت کوکبه
شهوت نفست به زیر انداخته
در حضیض خاک بندت ساخته

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون شه از پند سلامان شد خموش
شد حکیم اندر نصیحت سخت کوش
هوش مصنوعی: وقتی که پادشاه از نصیحت سلامان سکوت کرد، حکیم هم در نصیحت کردن بسیار تلاش کرد و خاموش ماند.
گفت کای نوباوه باغ کهن
آخرین نقش بدیع کلک کن
هوش مصنوعی: ای جوان گلزار قدیمی، آخرین تصویر زیبای خود را بساز.
حرفخوان دفتر هفت و چهار
خط شناس صفحه لیل و نهار
هوش مصنوعی: شخصی که مطالبی را از کتاب یا دفتری می‌خواند، باید به خوبی با موضوعات روز و شب آشنا باشد و بتواند آن‌ها را درک کند.
خازن گنجینه آدم تویی
نسخه مجموعه عالم تویی
هوش مصنوعی: تو مانند یک خزانه هستی که تمام تجربیات و ویژگی‌های بشر در تو جمع شده است. تو نشان‌دهنده کل کیهان و تمام معانی آن هستی.
قدر خود بشناس و مشمر سرسری
خویش را کز هر چه گویم برتری
هوش مصنوعی: به خودت ارزش بده و خودت را بی‌اهمیت ندان. تو از هرچه که من بگویم ارزشمندتر هستی.
آن که دست قدرتش خاکت سرشت
حرف حکمت در دل پاکت نوشت
هوش مصنوعی: کسی که با قدرت و تواناییش تو را از خاک آفریده، کلام حکمت را در دل پاک تو قرار داده است.
پاک کن از نقش صورت سینه را
روی در معنی کن آن آیینه را
هوش مصنوعی: به جستجوی حقیقت بپرداز و از ظواهر فریبنده دل بکن. خود را از قید تصویرهای ظاهری رها کن و به عمق معنا و حقیقت روشنفکری پی ببری.
تا شود گنج معانی سینه ات
غرق نور معرفت آیینه ات
هوش مصنوعی: باید سینه‌ات پر از معانی باشد تا همچون آینه‌ای روشن از نور دانایی بدرخشد.
چشم خویش از طلعت شاهد بپوش
بیش ازین در صحبت شاهد مکوش
هوش مصنوعی: چشمانت را از زیبایی معشوق بپوشان، دیگر در همراهی با او تلاش نکن.
چیست شاهد صورتی پر عار و عیب
از هوس نی دامنش پاک و نه جیب
هوش مصنوعی: در این بیت به زیبایی ظاهری چیزی اشاره می‌شود که با عیب و نقصی همراه است. در عین حال، بر پاکی و درستی درونی آن چیز تأکید می‌شود. به عبارت دیگر، ظاهری ممکن است جذاب به نظر برسد، اما باطن آن می‌تواند دارای مشکلات و عیوبی باشد.
بر چنین آلودگی مفتون مشو
وز حریم عافیت بیرون مشو
هوش مصنوعی: به شیوه‌ای که به آلودگی و فساد گرایش نداشته باش و از فضای سالم و عافیت دور نشو.
نطفه در تن مایه بخش جان توست
قوت اعضا قوت ارکان توست
هوش مصنوعی: نطفه، منبع زندگی و انرژی در بدن تو است و قدرت اعضای بدنت، نشانه‌ای از استحکام وجود تو می‌باشد.
ای ز شهوت با تن و جان در ستیز
گوش دارش خواهی و خواهی بریز
هوش مصنوعی: ای کسی که با شهوت خود درگیر و در حال کشمکش هستی، مراقب باش؛ چون اگر این خواسته‌ها را دنبال کنی، ممکن است به مشکلاتی دچار شوی.
بودی از آغاز عالی مرتبه
بر فراز چرخ بودت کوکبه
هوش مصنوعی: تو از ابتدای وجودت دارای مقام و منزلتی والا بوده‌ای، همچون ستاره‌ای در بالای آسمان که شکوه و جلال دارد.
شهوت نفست به زیر انداخته
در حضیض خاک بندت ساخته
هوش مصنوعی: خواست‌های نفسانی‌ات تو را به ذلت کشانده و سبب شده که در پایین‌ترین حالت از خودت باشی.