گنجور

بخش ۴۷ - آگاه شدن حکیم و پادشاه از حال سلامان و ابسال و سرزنش کردن سلامان را و تنگ شدن احوال بر او

چون سلامان شد حریف ابسال را
صرف وصلش کرد ماه و سال را
باز ماند از خدمت شاه و حکیم
هر دو را شد دل ز هجر او دو نیم
چون ز حال او خبر جستند باز
محرمان کردندشان دانای راز
بهر پرسش پیش خویشش خواندند
با وی از هر کجا حکایت راندند
نکته ها گفتند از نو و کهن
تا به مقصود از طلب آمد سخن
شد یقین کان قصه از وی راست بود
داستانی بی کم و بی کاست بود
هر یک اندر کار وی رایی زدند
در خلاصش دستی و پایی زدند
بر نصیحت یافت کار آخر قرار
کز نصیحت نیست بهتر هیچ کار
از نصیحت ناقصان کامل شوند
وز نصیحت مدبران مقبل شوند
از نصیحت زنده گردد هر دلی
وز نصیحت حل شود هر مشکلی
ناصحان پیغمبرانند از نخست
گشته کار عقل و دین زیشان درست
هر که از پیغمبری دم زد بر او
جز نصیحت ز آسمان نامد فرو

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

چون سلامان شد حریف ابسال را
صرف وصلش کرد ماه و سال را
هوش مصنوعی: وقتی سلامان به دوستش ابسال پیوست، ماه و سال را به خاطر وصل او صرف و بی‌مسمایی کرد.
باز ماند از خدمت شاه و حکیم
هر دو را شد دل ز هجر او دو نیم
هوش مصنوعی: دوستداران شاه و حکیم از خدمت آن‌ها محروم ماندند و دل هر دو به خاطر دوری از آن‌ها به شدت آزرده و شکسته شده است.
چون ز حال او خبر جستند باز
محرمان کردندشان دانای راز
هوش مصنوعی: وقتی از حال او اطلاع پیدا کردند، دوباره رازها را برای نزدیکان افشا کردند.
بهر پرسش پیش خویشش خواندند
با وی از هر کجا حکایت راندند
هوش مصنوعی: برای پاسخ به پرسش‌ها، او را فراخواندند و از هر نقطه‌ای داستان‌هایی را نقل کردند.
نکته ها گفتند از نو و کهن
تا به مقصود از طلب آمد سخن
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره به بیان نکات جدید و قدیمی است که به منظور رسیدن به هدف و مقصود، مطالبی را مطرح کرده‌اند. به این ترتیب، تلاش برای فهم و درک حقیقت، هم از زاویه‌های تازه و هم از دیدگاه‌های قدیمی صورت می‌گیرد.
شد یقین کان قصه از وی راست بود
داستانی بی کم و بی کاست بود
هوش مصنوعی: به طور قطع مشخص شد که این داستان از او واقعی است و هیچ کم و کاستی در آن وجود ندارد.
هر یک اندر کار وی رایی زدند
در خلاصش دستی و پایی زدند
هوش مصنوعی: هر یک از آن‌ها نظری در مورد کار او دادند و در نهایت با تلاش و کوشش خود به نتیجه‌ای رسیدند.
بر نصیحت یافت کار آخر قرار
کز نصیحت نیست بهتر هیچ کار
هوش مصنوعی: با نصیحت و راهنمایی به نتیجه‌ای نیکو رسید، زیرا هیچ چیز بهتر از نصیحت برای انجام کارها نیست.
از نصیحت ناقصان کامل شوند
وز نصیحت مدبران مقبل شوند
هوش مصنوعی: افراد ناقص با نصیحت‌های دیگران بهتر می‌شوند و کسانی که با تدبیر هستند، از نصایح استقبال می‌کنند و پیشرفت می‌کنند.
از نصیحت زنده گردد هر دلی
وز نصیحت حل شود هر مشکلی
هوش مصنوعی: نصیحت می‌تواند به هر دل زندگی بخشد و هر مشکلی را حل کند.
ناصحان پیغمبرانند از نخست
گشته کار عقل و دین زیشان درست
هوش مصنوعی: اندیشمندان و مشاوران در حقیقت پیامبران هستند که از زمان‌های قدیم راه درست عقل و دین را نشان داده‌اند.
هر که از پیغمبری دم زد بر او
جز نصیحت ز آسمان نامد فرو
هوش مصنوعی: هر کس که درباره پیامبری سخن بگوید، جز نصیحت و پند از آسمان به او فرود نمی‌آید.