گنجور

بخش ۷۳ - قال رسول الله صلی الله علیه و سلم مثل المؤمن مثل النحلة لا تأکل الا طبیبا و لا تضع الا طبیبا

گفت خیرالبشر رسول خدای
آن فزون از همه به دانش و رای
که بود مؤمن بلند محل
به مثل راست همچو منج عسل
مگس شهد چون رود در باغ
دارد از غیر طیبات فراغ
همچنین مؤمنان نیکوکار
از جهان طعمه های نیکوخوار
عیب پوشند و در هنر نگرند
گل و ریحان طیبات خورند
شهدهای ثنای گوناگون
از ممر زبان دهند برون
از نبی آنچه حجت این است
الخبیثات للخبیثین است
هر که بینی ز ناقص و کامل
نیست الا به جنس خود مایل
اولیا یار اولیا باشند
اشقیا جفت اشقیا باشند
ور دو ضد را به هم قرین یابی
راز بردار و همنشین یابی
دان که جنسیت نهانی هست
که به ظاهر بر آن نیابی دست

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفت خیرالبشر رسول خدای
آن فزون از همه به دانش و رای
هوش مصنوعی: پیامبر خدا، بهترین انسان‌هاست و از همه با دانش‌تر و با تدبیرتر است.
که بود مؤمن بلند محل
به مثل راست همچو منج عسل
هوش مصنوعی: مؤمن واقعی همانند نازکی و لطافت عسل است که در جایگاه بلند و والایی قرار دارد.
مگس شهد چون رود در باغ
دارد از غیر طیبات فراغ
هوش مصنوعی: مگس در باغ از شیرینی شهد لذت می‌برد و از چیزهای ناخواسته و ناخوشایند دوری می‌کند.
همچنین مؤمنان نیکوکار
از جهان طعمه های نیکوخوار
هوش مصنوعی: مؤمنان خوب و کارساز در زندگی به مانند افرادی هستند که از دنیا بهره‌مند می‌شوند و از نعمت‌های آن به درستی استفاده می‌کنند.
عیب پوشند و در هنر نگرند
گل و ریحان طیبات خورند
هوش مصنوعی: مردم عیب‌های همدیگر را نادیده می‌گیرند و به زیبایی و خوبی‌ها توجه می‌کنند و از نعمت‌های خوشمزه و لطیف لذت می‌برند.
شهدهای ثنای گوناگون
از ممر زبان دهند برون
هوش مصنوعی: عسل‌های مختلفی که در وصف و ستایش به زبان می‌آیند، به شکل متفاوتی بیان می‌شوند.
از نبی آنچه حجت این است
الخبیثات للخبیثین است
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که افراد بد، همواره با همتایان خودشان پیوند دارند و ویژگی‌های منفی آنها باعث جلب هم‌نوعان خود می‌شود. به عبارتی، گرایش‌های ناپسند به طور طبیعی افرادی مشابه خود را جذب می‌کند.
هر که بینی ز ناقص و کامل
نیست الا به جنس خود مایل
هوش مصنوعی: هر کسی که می‌بینی، چه ناقص باشد چه کامل، به نوع خود تمایل و گرایشی دارد.
اولیا یار اولیا باشند
اشقیا جفت اشقیا باشند
هوش مصنوعی: اولیا با اولیا هم‌صحبت و همراه می‌شوند، در حالی که بدکاران نیز با هم‌نوعان خود هم‌جنس و هم‌پیمان هستند.
ور دو ضد را به هم قرین یابی
راز بردار و همنشین یابی
هوش مصنوعی: اگر بتوانی دو چیز متضاد را به هم بیاوری، اسرار را کشف خواهی کرد و به رفاقت و دوستی خواهی رسید.
دان که جنسیت نهانی هست
که به ظاهر بر آن نیابی دست
هوش مصنوعی: بدان که نوعی از وجود و ماهیت هست که نمی‌توانی به راحتی آن را در ظاهر ببینی یا درک کنی.