گنجور

بخش ۷۴ - مشکل شدن مصاحبت زاغ و کبوتر بر آن حکیم و حل گشتن آن

زد حکیمی به طرف باغ قدم
دید زاغ و کبوتری با هم
هر دو فارغ نشسته بر یک شاخ
در زبان آوری به هم گستاخ
مانده حیران به فهم خرده شناس
کین نه بر وفق حکمت است و قیاس
صحبت جنس جز به جنس که دید
الفت بی مناسبت که شنید
ناگه از شاخ آمدند فرو
به تمنای آب بر لب جو
بر سر خاک در شتاب شدند
لنگ لنگان به سوی آب شدند
دید از آنجا که تیز فرهنگیست
که میانشان مناسبت لنگیست
لنگی پا رساند بر همشان
در تکاپوی ساخت همدمشان
که تو را شوق آن شود جامی
که رهی همچو میوه از خامی
شیوه نارسیدگان بگذار
رسم و راه رسیدگان بردار
تا ز خامی خویش و هیچ کسی
به مقام رسیدگی برسی
سوی پاکان توجهی می کن
به تکلف تشبهی می کن

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

زد حکیمی به طرف باغ قدم
دید زاغ و کبوتری با هم
هوش مصنوعی: یک حکیم به سمت باغ رفت و در آنجا دو پرنده، یکی زاغ و دیگری کبوتر، را دید که با هم در حال استراحت یا بازی هستند.
هر دو فارغ نشسته بر یک شاخ
در زبان آوری به هم گستاخ
هوش مصنوعی: دو نفر بی‌خیال و آرام بر یک درخت نشسته‌اند و در گفتگوهایشان جسارت می‌کنند.
مانده حیران به فهم خرده شناس
کین نه بر وفق حکمت است و قیاس
هوش مصنوعی: من در درک و فهم نکته‌های کوچک و جزئی دچار سردرگمی هستم، زیرا این موضوع با حکمت و قضاوت درست همخوانی ندارد.
صحبت جنس جز به جنس که دید
الفت بی مناسبت که شنید
هوش مصنوعی: گفت‌وگو درباره‌ی موضوعات هم‌جنس معمولاً مناسب‌تر است، چرا که علاقه‌ و هم‌نشینی تنها در مورد چیزهای مرتبط به وجود می‌آید.
ناگه از شاخ آمدند فرو
به تمنای آب بر لب جو
هوش مصنوعی: ناگهان از شاخه فرو آمدند تا در پی آب، لب به جوی بزنند.
بر سر خاک در شتاب شدند
لنگ لنگان به سوی آب شدند
هوش مصنوعی: در کنار قبر، با شتاب و دیر به سمت آب رفتند، همراه با ناتوانی و زانوزدگی.
دید از آنجا که تیز فرهنگیست
که میانشان مناسبت لنگیست
هوش مصنوعی: نگاهی به آنجا بینداز که آگاهی و فرهنگ قوی وجود دارد، ولی در میان آنها برخی از افراد به خوبی با یکدیگر ارتباط ندارند و همخوانی ندارند.
لنگی پا رساند بر همشان
در تکاپوی ساخت همدمشان
هوش مصنوعی: پایشان ناتوانی به جمع دیگران پیوسته و در تلاشند تا برای خود دوستی پیدا کنند.
که تو را شوق آن شود جامی
که رهی همچو میوه از خامی
هوش مصنوعی: شوق تو به نوشیدن جامی است، همانند میوه‌ای که از خامی و نارسایی به پختگی و کمال رسیده باشد.
شیوه نارسیدگان بگذار
رسم و راه رسیدگان بردار
هوش مصنوعی: روش و سلوک کسانی که هنوز به مقصد نرسیده‌اند را کنار بگذار و آداب و راه و رسم کسانی را بپذیر که به هدف خود دست یافته‌اند.
تا ز خامی خویش و هیچ کسی
به مقام رسیدگی برسی
هوش مصنوعی: تا زمانی که خود را از نادانی و خامی بیرون نیاوری و به پختگی نرسی، نمی‌توانی به مقام و مرتبه‌ای دست پیدا کنی که قابل توجه باشد.
سوی پاکان توجهی می کن
به تکلف تشبهی می کن
هوش مصنوعی: به پاکان توجه کن و خود را با آنها مقایسه نکن.