گنجور

بخش ۹۸ - تمثیل

خس و خاشاک بین که در تگ پا
می رود لحظه لحظه جای به جا
جنبش خس اگر ز خس دانی
رخش در کوی شرک می رانی
ور نبینی به غیر جنبش باد
وز خس و جنبشی نیاری یاد
غرقه موج بحر توحیدی
خسرو بارگاه تفریدی
ور همی بینی اش ز باد اما
دانی از جنبش خسش پیدا
عارف کاملی ز اهل طریق
کرده منزل به ذوره تحقیق
بخش ۹۷ - در بیان آنکه مخلص مکسور اللام مادام که اخلاص را مضاف به خود می بیند در عین اشراک است و المخلصون علی خطر عظیم اشارت بدین تواند بود و چون به فضل حق سبحانه خلاصی از خودش دست داد و آن اخلاص را مضاف به حق سبحانه مشاهده کرد مخلص باشد بفتح اللام بلکه مخلص باشد و هم مخلص مخلص مفتوح اللام به اعتبار اضافت فعل اخلاص به حق و مخلص مکسوراللام به اعتبار مظهریت خودش مر فعل حق را سبحانه و لهذا مخلصین در شأن انبیا علیهم السلام به روایتی کسر و فتح لام نازل شده است: مرد مخلص نگشته از خود پاکبخش ۹۹ - در بیان آنکه چون تالی کلام حق را سبحانه به واسطه دوام مراقبه متکلم عز شأنه دولت جمیعت خاطر و سعادت مشاهده دست دهد می باید که به ملاحظه تفاصیل معانی مشغول نشود تا ازدولت مشاهده باز نماند بلکه به ملاحظه اجمالی اکتفا کند و اگر نعوذبالله آن معنی در حجاب شود و خواطر پراکنده مستولی گردد به تأمل و تدبر در تفاصیل معانی بر وجهی که موافق شرع و سنت و مطابق اشارت کبراء امت باشد دفع آن خواطر بکند و در مذمت آنان که نه به این طریق در معانی آن غور کنند: بار دیگر چو برد حضرت شاه

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

خس و خاشاک بین که در تگ پا
می رود لحظه لحظه جای به جا
هوش مصنوعی: برگ و گونه‌های خشک را ببین که چگونه در تگ پا به آرامی جابه‌جا می‌شوند.
جنبش خس اگر ز خس دانی
رخش در کوی شرک می رانی
هوش مصنوعی: اگر از خس (باد) بخواهی رخش (اسب) خود را در کوی شرک (کفر) برانی، این کار به خوبی انجام نمی‌شود. به این معنا که حرکات و رفتارهای اشتباه به نتیجه نمی‌رسند و از آن جایی که به درستی هدایت نمی‌شوند، به هدف نخواهند رسید.
ور نبینی به غیر جنبش باد
وز خس و جنبشی نیاری یاد
هوش مصنوعی: اگر غیر از حرکت باد چیزی نبیینی و از خز و حرکت نیز یاد نکنی، فهم تو از آنچه اطرافت می‌گذرد ناقص خواهد بود.
غرقه موج بحر توحیدی
خسرو بارگاه تفریدی
هوش مصنوعی: در دل امواج دریا، به عظمت و یگانگی خدایی همچون خسرو تخت نشینان دنیای یکتا غرق شده است.
ور همی بینی اش ز باد اما
دانی از جنبش خسش پیدا
هوش مصنوعی: اگرچه ممکن است او را از حرکت باد ببینی، اما از جنبش برگ‌هایش متوجه حالت او خواهی شد.
عارف کاملی ز اهل طریق
کرده منزل به ذوره تحقیق
هوش مصنوعی: انسانی عارف و دانا از اهل روش و سلوک، به مرحله‌ای از تحقیق و بررسی عمیق رسیده است.