بخش ۹۴ - فی بیان قوله علیه السلام رب تال للقرآن و القرآن یلعنه
رب تال یفوه بالقرآن
و هو یفضی به الی الخذلان
خواجه را نیست جز تلاوت کار
لیکن آن طرد و لعنت آرد بار
لعنت است اینکه بهر لهجه و صوت
شود از تو حضور خاطر فوت
فکر حسن غنا برد هوشت
متکلم شود فراموشت
نشود بر دل تو تابنده
کین کلام خداست یابنده
باده نوشی مدام با اوباش
تا شود صاف حلق تو ز خراش
حلق باید ز خلط بلغم پاک
گر بود معده پر حرام چه باک
لعنت است اینکه سازدت پی سیم
روز و شب با امیر و خواجه ندیم
مجلس ناکسان بیارایی
تا بدان یک دو خرده بربایی
خانه شان مزبله ست و قرآن نور
دار این نور را ز مزبله دور
شرم بادت که بهر مزبله ای
سازی از نور قدس مشعله ای
لعنت است اینکه همت تو تمام
گشت مصروف لفظ و حرف کلام
نقد عمرت ز فکرت معوج
خرج شد در رعایت مخرج
صرف کردی همه حیات سره
در قراآت سبعه و عشره
گر شود مدی از ادای تو کم
حرف غم در دلت شود مدغم
فوت کردی سعادت سرمد
غم نخوردی برابر یک مد
همچنین هر چه از کلام خدا
جز خدا قبله دل است تو را
موجب لعن و مایه طرد است
جبذا مقبلی کز آن فرد است
معنی لعن چیست مردودی
به مقامات بعد خوشنودی
هر که ماند از خدا به یک سر مو
آمد اندر مقام بعد فرو
گرچه ملعون نشد ز حق مطلق
هست ملعون به قدر بعد از حق
زانکه اندر مقام یکتایی
نیست مو را مجال گنجایی
بخش ۹۳ - در انتقال از بسمله به تلاوت کلام الله: به تعوذ چو پاک کردی راهبخش ۹۵ - حکایت عاشق و معشوقی که شب در خلوتی نشسته بودند و در بر همه اغیار بسته ناگاه غلام آن عاشق که باریک نام داشت حلقه بر در زد عاشق گفت کیست گفت منم غلام تو باریک عاشق گفت باز گرد که اگر در باریکی مویی شده ای امشب تو را درین خلوت گنجایی نیست: مبتلایی به عشق بدخویی
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
رب تال یفوه بالقرآن
و هو یفضی به الی الخذلان
هوش مصنوعی: پروردگاری که با قرآن ارتباط دارد، اما این ارتباط او را به نابودی و خذلان میکشاند.
خواجه را نیست جز تلاوت کار
لیکن آن طرد و لعنت آرد بار
هوش مصنوعی: آدم دانا تنها به تلاوت و خواندن قرآن مشغول است، اما این کار او باعث رد و نفرین دیگران میشود.
لعنت است اینکه بهر لهجه و صوت
شود از تو حضور خاطر فوت
هوش مصنوعی: لعنت بر این حال که به خاطر لهجه و صدایت، یاد تو از ذهنم فراموش شود.
فکر حسن غنا برد هوشت
متکلم شود فراموشت
هوش مصنوعی: اگر به تفکر در مورد حسن و زیبایی بپردازی، هوش و سخنوریات تحت تاثیر قرار میگیرد و ممکن است چیزهای دیگر را فراموش کنی.
نشود بر دل تو تابنده
کین کلام خداست یابنده
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که اگر کلام خدا در دل تو نورانی و تابناک نشود، هیچ چیز دیگری نمیتواند آن را روشن کند. به عبارت دیگر، تنها کلام خداست که میتواند دل انسان را پرنور و شادیبخش سازد.
باده نوشی مدام با اوباش
تا شود صاف حلق تو ز خراش
هوش مصنوعی: نوشیدن همیشگی شراب با افراد ناهنجار سبب میشود که صدای تو از زخمها صاف و شفاف شود.
حلق باید ز خلط بلغم پاک
گر بود معده پر حرام چه باک
هوش مصنوعی: حلق باید از آلودگی بلغم پاک باشد، چون اگر معده پر از چیزهای حرام باشد، دیگر نگران نباش.
لعنت است اینکه سازدت پی سیم
روز و شب با امیر و خواجه ندیم
هوش مصنوعی: لعنت بر آن، که تو فقط در روز و شب برای افراد مهم و سرشناس نواخته میشوی و چنین زندگیای را انتخاب کردهای.
مجلس ناکسان بیارایی
تا بدان یک دو خرده بربایی
هوش مصنوعی: به مجلس افراد نادان و بیارزش بپرداز تا از آنجا کمی از دانایی و فضیلت را به دست بیاوری.
خانه شان مزبله ست و قرآن نور
دار این نور را ز مزبله دور
هوش مصنوعی: خانه آنها پر از زباله است و قرآن نورانی است؛ این نور نمیتواند در میان زبالهها وجود داشته باشد.
شرم بادت که بهر مزبله ای
سازی از نور قدس مشعله ای
هوش مصنوعی: شرم بر تو باد که به خاطر چیزهای ناچیز و بیارزش، نور و عظمت را به بیراهه میکشی.
لعنت است اینکه همت تو تمام
گشت مصروف لفظ و حرف کلام
هوش مصنوعی: اینکه انرژی و تلاش تو صرف حرف و سخن شده است، نکوهش دارد.
نقد عمرت ز فکرت معوج
خرج شد در رعایت مخرج
هوش مصنوعی: عمر گرانبهای تو به خاطر فکر نادرست و ناپایدار خرج شده و در مسیری نادرست مصرف شدهاست.
صرف کردی همه حیات سره
در قراآت سبعه و عشره
هوش مصنوعی: تمام زندگیات را صرف یادگیری و قرائتهای مختلف قرآن کردهای.
گر شود مدی از ادای تو کم
حرف غم در دلت شود مدغم
هوش مصنوعی: اگر با حرفهای خود، بیتوجهی کنی و کمحرفی پیشه کنی، غم و اندوهی که در دل داری، در سکوت و پنهانی جا میگیرد.
فوت کردی سعادت سرمد
غم نخوردی برابر یک مد
هوش مصنوعی: تو به خاطر خوشبختی همیشگی خود را از دست دادی، اما برای یک لحظه غم نخوردهای.
همچنین هر چه از کلام خدا
جز خدا قبله دل است تو را
هوش مصنوعی: هر چیزی که از کلام خدا باشد، جز خدا نیست و همه چیز به سمت او هدفگیری شده است.
موجب لعن و مایه طرد است
جبذا مقبلی کز آن فرد است
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال جلب توجه و محبت است، به خاطر رفتارهایش مورد نفرین و طرد قرار میگیرد.
معنی لعن چیست مردودی
به مقامات بعد خوشنودی
هوش مصنوعی: لعن به معنای طرد و دوری از رحمت الهی است. این مفهوم به نوعی نشاندهندهای از ناپسند بودن و رد شدن از جایگاههای برتر به خاطر عدم رضایت یا خشمی است که به وجود میآید. در واقع، اگر فردی به این سرنوشت دچار شود، از لطف و برکتهای الهی بهرهمند نخواهد شد و به مقامهای بالاتر نخواهد رسید.
هر که ماند از خدا به یک سر مو
آمد اندر مقام بعد فرو
هوش مصنوعی: هر کس که ارتباطش با خداوند حتی به اندازه یک تار مو باشد، در مقام پسین و درجه بالاتر به او نزدیک میشود.
گرچه ملعون نشد ز حق مطلق
هست ملعون به قدر بعد از حق
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که اگرچه برخی افراد از حق مطلق دور میشوند و از آن ملعون نمیگردند، اما به درجهای که از حق فاصله میگیرند، از نظر معنوی و رابطه با حقیقت، به همان نسبت ملعون و طرد شده هستند. به عبارت دیگر، فاصله گرفتن از حقیقت و حق، نتایج منفی و عواقبی به دنبال دارد.
زانکه اندر مقام یکتایی
نیست مو را مجال گنجایی
هوش مصنوعی: از آنجا که در مقام یکتایی، جایی برای وجود چندگانگی نیست.