گنجور

بخش ۸۰ - اشارة الی بعض بطون قوله تعالی انا عرضناالأمانة علی السموات و الارض و الجبال فابین ان یحملنها و اشفقن منها و حملهاالانسان انه کان ظلوما جهولا

هیچ موجود نیست در عالم
که شناسد حقیقت آدم
داند آدم حقیقت همه چیز
عین حق را حقیقت همه نیز
بیند آن عین را به چشم عیان
گشت ظاهر به صورت اعیان
غیر ازو در جهان نبیند هیچ
آشکار و نهان نبیند هیچ
لیکن این دولتی نه آسان است
بلکه خاص خواص انسان است
جانب آن اشارتیست نهفت
آن امانت که حضرت حق گفت
بر سماوات و ارض و ما فی البین
قد عرضنا الامانت فابین
لیس فی الکون کائنا ماکان
کافل حملها سوی الانسان
غیر انسان کسش نکرد قبول
زانکه انسان ظلوم بود و جهول
ظلم او آنکه هستی خود را
ساخت فانی بقای سرمد را
جهل او آنکه هر چه جز حق بود
صورت آن ز لوح دل بزدود
نیک ظلمی که عین معدلت است
نغز جهلی که مغز معرفت است
ای نکرده دل از علایق صاف
مزن از دانش حقایق لاف
زانکه در عالم خدا دانی
جهل علم است و علم نادانی

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

هیچ موجود نیست در عالم
که شناسد حقیقت آدم
هوش مصنوعی: در دنیای هستی هیچ موجودی وجود ندارد که به درستی و به طور کامل ماهیت انسان را بشناسد و درک کند.
داند آدم حقیقت همه چیز
عین حق را حقیقت همه نیز
هوش مصنوعی: انسان به حقیقت واقعیات و جوهر همه اشیا آگاه است و این حقیقت، خود را در همه چیز به صورت‌هایی مختلف نشان می‌دهد.
بیند آن عین را به چشم عیان
گشت ظاهر به صورت اعیان
هوش مصنوعی: آن موضوع به وضوح برای او نمایان شد و در واقعیت خود را نشان داد.
غیر ازو در جهان نبیند هیچ
آشکار و نهان نبیند هیچ
هوش مصنوعی: جز او هیچ چیز در دنیا نه می‌توان دید و نه چیزی پنهان است.
لیکن این دولتی نه آسان است
بلکه خاص خواص انسان است
هوش مصنوعی: اما دستیابی به این نوع دولت و حکومت کار ساده‌ای نیست و تنها برای افراد خاص و برجسته مناسب است.
جانب آن اشارتیست نهفت
آن امانت که حضرت حق گفت
هوش مصنوعی: به سوی آن اشاره‌ای است مخفی که آن امانتی است که خداوند فرمود.
بر سماوات و ارض و ما فی البین
قد عرضنا الامانت فابین
هوش مصنوعی: ما امانت را بر آسمان‌ها و زمین و آنچه در میان آن‌هاست، عرضه کردیم، اما همه از پذیرش آن سر باز زدند.
لیس فی الکون کائنا ماکان
کافل حملها سوی الانسان
هوش مصنوعی: در جهان، هیچ موجودی به اندازه انسان قادر به حمل بارهای سنگین نیست.
غیر انسان کسش نکرد قبول
زانکه انسان ظلوم بود و جهول
هوش مصنوعی: هیچ‌کس جز انسان را نمی‌پذیرد، زیرا انسان هم ظالم است و هم نادان.
ظلم او آنکه هستی خود را
ساخت فانی بقای سرمد را
هوش مصنوعی: ظلم او به این معناست که کسی که وجود خود را ناپایدار ساخته، در حقیقت به حیات ابدی آسیب می‌زند.
جهل او آنکه هر چه جز حق بود
صورت آن ز لوح دل بزدود
هوش مصنوعی: درک نادرست او باعث می‌شود که هر چیزی جز حقیقت از یادش برود و نتواند آن را در دل خود نگه دارد.
نیک ظلمی که عین معدلت است
نغز جهلی که مغز معرفت است
هوش مصنوعی: خوب این است که گاهی ظلم، همانند عدالت به نظر می‌رسد و در عین حال، نادانی می‌تواند به عمق دانش و بینش انسانی آسیب بزند.
ای نکرده دل از علایق صاف
مزن از دانش حقایق لاف
هوش مصنوعی: ای دل، اگر دل‌بستگی‌ها را کنار گذاشته‌ای، پس چرا از دانش خود درباره حقایق بی‌پایه و اساس می‌گویی؟
زانکه در عالم خدا دانی
جهل علم است و علم نادانی
هوش مصنوعی: در این جهان، آنچه که به نظر می‌رسد علم است، ممکن است در حقیقت جهل باشد و آنچه که به عنوان نادانی شناخته می‌شود، ممکن است در عمق خود دانش باشد.