گنجور

بخش ۷۸ - اشارت به تقسیم علم به علمی که مضاف به مرتبه جمع است و به علمی که مضاف به مرتبه فرق است و علی هذاالقیاس سائرالصفات

علم حق است کامده ست پدید
لیکن اندر مراتب تقیید
علم یاد آرد استناد به حق
چون بود حق ز قیدها مطلق
یا بود مستند به حق زان رو
که برآید به صورت من و تو
قسم اول بود به نسبت ذات
مستمرالثبوت و الاثبات
نشود متصف به قسم دگر
جز به وقت ظهور و در مظهر
هر لنعلم که هست در قرآن
قسم ثانی بود مصحح آن
ور نه قسم نخست از ادراک
از حدوث و عروض باشد پاک
ذکرالعلم مع کلا قسمیه
فرعوا سایر الصفات علیه

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

علم حق است کامده ست پدید
لیکن اندر مراتب تقیید
هوش مصنوعی: علم واقعی وجود دارد و به ما رسیده است، اما در سطوح مختلف، محدودیت‌هایی وجود دارد.
علم یاد آرد استناد به حق
چون بود حق ز قیدها مطلق
هوش مصنوعی: دانش به ما می‌آموزد که برای اثبات حق، باید به آنچه واقعی و مطلق است استناد کنیم، زیرا حقیقت از هر گونه محدودیت و قید آزاد است.
یا بود مستند به حق زان رو
که برآید به صورت من و تو
هوش مصنوعی: پس ممکن است دلیل این که به حقیقت دست پیدا کنیم، این باشد که ما به شکل و شمایل یکدیگر در می‌آیم.
قسم اول بود به نسبت ذات
مستمرالثبوت و الاثبات
هوش مصنوعی: قسمت اول به نسبت ذات ثابت و پایدار است.
نشود متصف به قسم دگر
جز به وقت ظهور و در مظهر
هوش مصنوعی: هیچ چیز دیگری نمی‌تواند به این ویژگی توصیف شود، جز در زمان ظهور و در مکانی که مشخص شده است.
هر لنعلم که هست در قرآن
قسم ثانی بود مصحح آن
هوش مصنوعی: این شاعر به این نکته اشاره دارد که در قرآن، قسمتی وجود دارد که می‌تواند به نوعی تصدیق‌کننده یا تأییدکننده متن اصلی باشد. به عبارتی، او به اهمیت و صحت بخشی از قرآن اشاره می‌کند که به روشن شدن و تأیید پیام‌های آن کمک می‌کند.
ور نه قسم نخست از ادراک
از حدوث و عروض باشد پاک
هوش مصنوعی: اگر این‌طور باشد، باید بگوییم که درک ما از پدیده‌ها و تغییرات، خالی از اشتباه و نادرستی است.
ذکرالعلم مع کلا قسمیه
فرعوا سایر الصفات علیه
هوش مصنوعی: علم به دو قسمت تقسیم می‌شود و سایر صفات به آن وابسته‌اند.