گنجور

بخش ۷۶ - در بیان آنکه آدمی کل است و سایر اشیا به مثابه اجزا

آدمی چیست برزخی جامع
صورت خلق و حق در او واقع
نسخه مجمل است و مضمونش
ذات حق و صفات بیچونش
متصل با دقایق جبروت
مشتمل بر حقایق ملکوت
باطنش در محیط وحدت غرق
ظاهرش خشک لب به ساحل فرق
یک صفت نیست از صفات خدا
که نه در ذات او بود پیدا
هم علیم است و هم سمیع و بصیر
متکلم مرید و حی و قدیر
همچنین از حقایق عالم
همه چیزی بود در او مدغم
خواهی افلاک و خواهی ارکان گیر
خواه کان یا نبات و حیوان گیر
صورت نیک و بد نوشته در او
سیرت دیو و دد سرشته در او
گرنه مرآت وجه باقی بود
از چه رو شد فرشته را مسجود
بود عکس جمال حضرت پاک
اگر ابلیس پی نبرد چه باک
هر چه در گنج کنت کنز نهان
بود، در وی خدا نمود عیان
خلق را در ظهور پیدایی
هستی اوست علت غایی
زانکه عرفان بود سبب آن را
و اوست مظهر کمال عرفان را

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

آدمی چیست برزخی جامع
صورت خلق و حق در او واقع
هوش مصنوعی: انسان موجودی است که بین عالم مادی و معنوی قرار دارد و هر دو جنبه خلق و حقیقت در وجود او ریخته شده است.
نسخه مجمل است و مضمونش
ذات حق و صفات بیچونش
هوش مصنوعی: این متن به سادگی بیان می‌کند که موضوع اصلی و مهم این نوشته، خداوند و ویژگی‌های اوست که بدون هیچ گونه نقص و کمبودی است.
متصل با دقایق جبروت
مشتمل بر حقایق ملکوت
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی به ارتباط بین عالم بالاتر و حقایق روحانی اشاره دارد. می‌توان گفت که آنچه در عالم جبروت وجود دارد به دقت و ظرافت بیانگر حقایق عمیق و واقعی جهان ملکوتی است. در این جا دلیل و معرفتی عمیق در پشت هر حقیقت نهفته است که به انسان کمک می‌کند تا به معنای عمیق‌تری از وجود دست یابد.
باطنش در محیط وحدت غرق
ظاهرش خشک لب به ساحل فرق
هوش مصنوعی: درون او در دنیای اتحاد و یکپارچگی غرق شده است، اما ظاهرش خشک و بی‌احساس به نظر می‌رسد، مانند کسی که به سواحل تفاوت‌ها نگاه می‌کند.
یک صفت نیست از صفات خدا
که نه در ذات او بود پیدا
هوش مصنوعی: هیچ صفتی از صفات خدا نیست که در ذات او وجود نداشته باشد.
هم علیم است و هم سمیع و بصیر
متکلم مرید و حی و قدیر
هوش مصنوعی: او دانا، شنوا و بینا است؛ سخنگو خواسته‌ای دارد و زنده و تواناست.
همچنین از حقایق عالم
همه چیزی بود در او مدغم
هوش مصنوعی: در او همگی حقایق جهان به‌صورت پنهان وجود داشتند.
خواهی افلاک و خواهی ارکان گیر
خواه کان یا نبات و حیوان گیر
هوش مصنوعی: اگر می‌خواهی به دنیای بالا و آسمانی برسی یا به اجزای زمین دست یابی، باید به اصل و ریشه‌ها توجه کنی، خواه این اصل گیاه باشد یا جاندار.
صورت نیک و بد نوشته در او
سیرت دیو و دد سرشته در او
هوش مصنوعی: ظاهر زیبا و زشت در وجود انسان وجود دارد و همچنین ویژگی‌های نیک و بد در درون او گنجانده شده است.
گرنه مرآت وجه باقی بود
از چه رو شد فرشته را مسجود
هوش مصنوعی: اگر چهرهٔ جاودانه‌ی خداوند مانند آینه‌ای است، پس چرا فرشته به سجده آمده است؟
بود عکس جمال حضرت پاک
اگر ابلیس پی نبرد چه باک
هوش مصنوعی: اگر صورت زیبای خداوند وجود نداشت و ابلیس آن را نمی‌شناخت، چه اهمیتی دارد؟
هر چه در گنج کنت کنز نهان
بود، در وی خدا نمود عیان
هوش مصنوعی: هر چیزی که در گنجینه وجودت به صورت پنهان و نهفته است، در آن خداوند به وضوح و آشکارا ظاهر شده است.
خلق را در ظهور پیدایی
هستی اوست علت غایی
هوش مصنوعی: آفرینش و ظهور زیبایی‌ها و حقیقت‌های جهان، به خاطر وجود و خواست الهی است که هدف نهایی همه‌چیز به شمار می‌آید.
زانکه عرفان بود سبب آن را
و اوست مظهر کمال عرفان را
هوش مصنوعی: چرا که آگاهی و بینش عمیق، علت این موضوع است و او نمایانگر کامل‌ترین مثال آن آگاهی می‌باشد.

حاشیه ها

1402/02/20 03:05
یزدانپناه عسکری

آدمی چیست؟ برزخی جامع - صورت خلق و حق در او واقع 

نسخه مجمل است و مضمونش - ذات حق و صفات بیچونش 

متصل با دقایق جبروت - مشتمل بر حقایق ملکوت 

باطنش در محیط وحدت غرق - ظاهرش خشک لب به ساحل فرق 

یک صفت نیست از صفات خدا - که نه در ذات او بود پیدا

هم علیم است و هم سمیع و بصیر - متکلم مرید و حی و قدیر

همچنین از حقایق عالم - همه چیزی بود در او مدغم 

خواهی افلاک و خواهی ارکان گیر - خواه کان یا نبات و حیوان گیر

صورت نیک و بد نوشته در او - سیرت دیو و دد سرشته در او

گرنه مرآت وجه باقی بود - از چه رو شد فرشته را مسجود

بود عکس جمال حضرت پاک - اگر ابلیس پی نبرد چه باک 

هر چه در گنج کنت کنز نهان - بود، در وی خدا نمود عیان 

خلق را در ظهور پیدایی - هستی اوست علت غایی 

زانکه عرفان بود سبب آن را - و اوست مظهر کمال عرفان را

***

[یزدانپناه عسکری]

نفس واحده، محل و قلب و انسان کامل به عنوان محلی است که تمامی علوم و شناخت و مجموعه آگاهی ها در آن حک شده است. (الگوی کلیه ویژگیهای آدمی) و در کلمه آدم تحقق می یابد. (انسان اکبر آموختار و دریابنده تمامی اسما  قرآن: 2:31 ؛ 6:98). کلمه، نبی ای است، که  اسماء و آگاهی ها و علوم مجرد را ازحیث فردی با حرکت جوهری در فراسوی شناخت کیفیات انسانی منقوش است.

______

[نبی اکرم  به انسان کامل با کلام "ستون الجبّار" اشاره می­فرماید]

[تخت سلیمان انت، حولک ستون جبار (تخت سلیمان تو هستی)]