بخش ۶۲ - در بیان آنکه در جهت بودن حق سبحانه و تعالی به اعتبار تنزل است به مرتبه جسم و جسمانیات و الا من حیث هو مبراست از جمیع امکنه و جهات
چون نه جسم است حق نه جسمانی
نه هیولاست نی هیولانی
باشد از حیز و جهت بیرون
وز حدود مشابهت بیرون
هست من حیث ذاته الأقدس
صفت او همین تجرد و بس
لیک چون در مراتب امکان
گشت ظاهر به صورت اعیان
در جهان هر صفت که معروف است
بی تقید به جمله موصوف است
هر چه باشد ز جنس خیر و جمیل
بین ز اوصاف ذات او بی قیل
وانچه نقصی بود در آن واقع
نیست قطعا به سوی حق راجع
بلکه هست آن به ذوق اهل سداد
از قصور قبول استعداد
پس دلالت بر آنکه وصف کمال
هست ز اوصاف ایزد متعال
حمد حق باشد و ستایش او
قابل مستعد ستایش گو
وانکه از قابل است شر و قبیح
نه ز حق بهر حق بود تسبیح
پی اظهار این مراد و مرام
وارد است از نبی علیه سلام
انما الخیر کله بیدیک
لکن الشر لا یعود الیک
حق هم از بهر کشف این مقصود
در کلام مجید خود فرمود
هیچ چیزی ز نامی و جامد
نیست الا مسبح و حامد
بخش ۶۱ - در بیان آنکه ملازمت مصلی مر شطر مسجد حرام را بنا به انقیاد امر حق و اتباع شریعت اوست و الا هویت حق سبحانه چنانکه در قبله مصلی هست در جمیع جهات هست: گر مصلی کند به وقت صلاةبخش ۶۳ - در بیان آنکه تسبیح موجودات به لسان حال می باشد چنانکه گذشت و ارباب کشف و نظر در آن متفقند و به زبان مقال نیز می باشد چنانکه اصحاب کشف و عیان بدان قایلند و در احادیث نیز واقع است: حمد تسبیح حق بدین قانون
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکیدرج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چون نه جسم است حق نه جسمانی
نه هیولاست نی هیولانی
هوش مصنوعی: حق نه دارای جسم است و نه به صورت مادی قابل تصور است. همچنین نه به شکل ماده اولیه یا هیولا وجود دارد.
باشد از حیز و جهت بیرون
وز حدود مشابهت بیرون
هوش مصنوعی: باید از وضع و حالت عادی خارج شویم و فراتر از ماهیتهای مشابه حرکت کنیم.
هست من حیث ذاته الأقدس
صفت او همین تجرد و بس
هوش مصنوعی: وجود من به عنوان ذات پاک او، تنها همین خصوصیتِ خالص و خالی از هر قید و بندی است.
لیک چون در مراتب امکان
گشت ظاهر به صورت اعیان
هوش مصنوعی: اما زمانی که در سطوح موجودات، حقیقت به شکل عینی و مشخصی نمایان شد،
در جهان هر صفت که معروف است
بی تقید به جمله موصوف است
هوش مصنوعی: در دنیا هر ویژگی که شناخته شده است، به هیچ چیز خاصی وابسته نیست و به همه جا تعلق دارد.
هر چه باشد ز جنس خیر و جمیل
بین ز اوصاف ذات او بی قیل
هوش مصنوعی: هر چه که خوب و زیبا باشد، از ویژگیهای ذات اوست و نیازی به بحث و دلیل برای این حقیقت نیست.
وانچه نقصی بود در آن واقع
نیست قطعا به سوی حق راجع
هوش مصنوعی: هر نقصی که در چیزی موجود است، در حقیقت وجود ندارد و در نهایت به سوی حقیقت و واقعیت برمیگردد.
بلکه هست آن به ذوق اهل سداد
از قصور قبول استعداد
هوش مصنوعی: این بیت بیان میکند که این موضوع تنها به سلیقه و فهم افرادی بستگی دارد که در درک و قبول استعدادها دقیق و متعهد هستند. در واقع، اگر کسی تواناییها و استعدادها را به درستی بشناسد و بپذیرد، از نظر او این تواناییها واقعی و معتبر خواهند بود.
پس دلالت بر آنکه وصف کمال
هست ز اوصاف ایزد متعال
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که ویژگیهای کمال به عنوان صفاتی از خداوند متعال شناخته میشوند.
حمد حق باشد و ستایش او
قابل مستعد ستایش گو
هوش مصنوعی: ستایش و شکرگزاری مخصوص خداوند است و او سزاوار و شایسته چنین ستایشی میباشد.
وانکه از قابل است شر و قبیح
نه ز حق بهر حق بود تسبیح
هوش مصنوعی: کسی که از قابلیتهای خود برای کارهای نادرست و زشت استفاده میکند، در واقع نمیتواند به حق و حقیقت نزدیک شود و اگر در دعا و نیایش به حق پردازد، آن تسبیح او واقعی نخواهد بود.
پی اظهار این مراد و مرام
وارد است از نبی علیه سلام
هوش مصنوعی: برای بیان این هدف و قصد، ورودی حاصل از نبی (پیامبر) علیه سلام است.
انما الخیر کله بیدیک
لکن الشر لا یعود الیک
هوش مصنوعی: تمام خوبیها در دستان توست، اما بدیها به تو برنمیگردد.
حق هم از بهر کشف این مقصود
در کلام مجید خود فرمود
هوش مصنوعی: خداوند برای روشن شدن این هدف در قرآن کریم بیان کرده است.
هیچ چیزی ز نامی و جامد
نیست الا مسبح و حامد
هوش مصنوعی: هیچ چیز در جهان وجود ندارد که فقط نامی و بیروح باشد، جز چیزهایی که ستایش میکنند و به ذکر خدا مشغولند.