گنجور

بخش ۵۱ - سؤال دیگر

گفت شاها چو فعل و نیت من
هست بر وفق قابلیت من
قابلیت به جعل جاعل نیست
فعل و فاعل خلاف قابل نیست
هر چه قابل به حسن استعداد
خواست فاعل به غیر آنش نداد
چون شناسا شدم بدین معنی
دستم از کار داشتن اولی
آنچه در من سرشته شد ز ازل
چون نیاید جز آن به فعل و عمل
جنبش و فعل من چه کار آید
کوشش و سعی من چه افزاید
تا به کی روزگار فرسودن
خواهم از کار و بار آسودن
چون ندانم که پی به گنج برم
بی طلب در طلب چه رنج برم

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گفت شاها چو فعل و نیت من
هست بر وفق قابلیت من
هوش مصنوعی: شاها، هنگامی که اعمال و نیتم مطابق با شرایط و توانایی‌هایم باشد، اینگونه رفتار خواهم کرد.
قابلیت به جعل جاعل نیست
فعل و فاعل خلاف قابل نیست
هوش مصنوعی: عمل و تاثیر آن از ویژگی‌های خود فاعل و قابلیت او ناشی می‌شود و نمی‌توان آن را به خواست و اراده یک جعل‌کننده نسبت داد، زیرا هر فاعلی مطابق با قابلیت‌هایی که دارد عمل می‌کند و نمی‌توان این دو را جدا از هم دانست.
هر چه قابل به حسن استعداد
خواست فاعل به غیر آنش نداد
هوش مصنوعی: هر چیزی که به زیبایی و شایستگی نیاز داشت، فاعل (آفریننده) چیزی غیر از آن را به آن عطا نکرد.
چون شناسا شدم بدین معنی
دستم از کار داشتن اولی
هوش مصنوعی: وقتی به این حقیقت پی بردم که دست برداشتن از برخی کارها بهتر است.
آنچه در من سرشته شد ز ازل
چون نیاید جز آن به فعل و عمل
هوش مصنوعی: هرچه که از روز آغازین در وجود من تنیده شده، جز همان در عمل و کردار نمی‌تواند نمود پیدا کند.
جنبش و فعل من چه کار آید
کوشش و سعی من چه افزاید
هوش مصنوعی: کار و تلاش من چه تاثیری دارد و تلاش‌های من چه برکتی به ارمغان می‌آورد؟
تا به کی روزگار فرسودن
خواهم از کار و بار آسودن
هوش مصنوعی: تا کی باید بیهوده زمان را بگذرانم و از کار و زندگی راحت باشم؟
چون ندانم که پی به گنج برم
بی طلب در طلب چه رنج برم
هوش مصنوعی: وقتی نمی‌دانم که آیا به گنجی دست می‌یابم یا نه، چرا باید برای جستجوی آن زحمت بکشم؟