جامیبخش ۳۴ - در بیان آنکه حضرت خواجه بزرگوار قدس سره می فرمودند که بنای کار را به نفس می باید کرد چنانکه اشتغال به وظیفه و زمان حال از تذکر ماضی و تفکر در مستقبل را مشغول گرداند و نفس را مگذارد که ضایع گذرد
خواجه پاک دین پاک نفس
روح الله روحه الاقدس
گفت عارف که در وفا فرد است
کار خود بر نفس بنا کرده ست
هیچگه پیش و پس نمی نگرد
نقد خود جز نفس نمی شمرد
ما مضی مات و المؤمل غیب
نیست جز نقد وقتش اندر جیب
می کند از سر شعور و وقوف
هر نفس را به حق آن مصروف
شده امروز و دی و فردایش
نقطه خاک گشته مأموایش
شغل حالش سترده است از دل
ذکر ماضی و فکر مستقبل
خارج از اختلاف روز و شب است
وقت را گاه ابن و گاه آب است
این وقت است اگر تصرف حال
باشد او را محول احوال
ورز قید تصرفش بدر است
وقت فرزند اوست او پدر است
نیست او ابن وقت ابوالوقت است
وقتش ایمن ز وصمت و مقت است
وقت ها را به قدرت مولا
می کند صرف افضل و اولی
بخش ۳۳ - ملاقات پیر کار دیده با جوان نورسیده: شد جوانی ز سالکان طریقبخش ۳۵ - امام شافعی گفت عمری گرد صوفیه گردیدم از ایشان دو سخن پسندیده شنیدم. یکی آنکه الوقت سیف قاطع و دیگر آنکه ان من العصمة ان لا تقدر: شاه دین شافعی مطلبی
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
خواجه پاک دین پاک نفس
روح الله روحه الاقدس
هوش مصنوعی: خواجه‌ای که روحش پاک و نفسش پاکیزه است، روح الله و روح القدس را تجسم می‌کند.
گفت عارف که در وفا فرد است
کار خود بر نفس بنا کرده ست
هوش مصنوعی: عارف می‌گوید که در وفا تنها یک فرد وجود دارد و او کسی است که کارش را بر اساس خواسته‌های نفس خود پایه‌گذاری کرده است.
هیچگه پیش و پس نمی نگرد
نقد خود جز نفس نمی شمرد
هوش مصنوعی: هیچ زمانی به گذشته یا آینده فکر نمی‌کند و تنها به خود و نفسش اهمیت می‌دهد.
ما مضی مات و المؤمل غیب
نیست جز نقد وقتش اندر جیب
هوش مصنوعی: آنچه گذشته، دیگر نیست و آنچه که انتظار داریم، هنوز به وقوع نپیوسته است و تنها چیزی که در دست داریم، زمان حال و لحظه فعلی است که در اختیار ماست.
می کند از سر شعور و وقوف
هر نفس را به حق آن مصروف
هوش مصنوعی: هر لحظه از روی آگاهی و فهم خود، در اختیار حق قرار می‌دهد.
شده امروز و دی و فردایش
نقطه خاک گشته مأموایش
هوش مصنوعی: امروز، دیروز و فردا همه به یک نقطه از خاک تبدیل شده‌اند و هیچ یک از آن‌ها در حال حاضر معنایی ندارد.
شغل حالش سترده است از دل
ذکر ماضی و فکر مستقبل
هوش مصنوعی: او در حال حاضر مشغول کاری است که ذهنش را از یادآوری گذشته و اندیشیدن به آینده منحرف کرده است.
خارج از اختلاف روز و شب است
وقت را گاه ابن و گاه آب است
هوش مصنوعی: زمان از تفاوت‌های روز و شب مستقل است؛ گاهی به صورت روشن و گاهی به صورت مبهم و کم‌رنگ به نظر می‌رسد.
این وقت است اگر تصرف حال
باشد او را محول احوال
هوش مصنوعی: این زمان است که اگر تغییر حال وجود داشته باشد، باید آن را به فرد دیگری واگذار کرد.
ورز قید تصرفش بدر است
وقت فرزند اوست او پدر است
هوش مصنوعی: زمانی که برای فرزندش فرصتی ایجاد شود، در واقع او هم مثل پدرش در حال اداره و هدایت است.
نیست او ابن وقت ابوالوقت است
وقتش ایمن ز وصمت و مقت است
هوش مصنوعی: او از زمانه نیست، بلکه زمانه وابسته به اوست. زمانی که او دارد، از خطرها و مصیبت‌ها ایمن است.
وقت ها را به قدرت مولا
می کند صرف افضل و اولی
هوش مصنوعی: زمان‌ها به اراده و قدرت خداوند به بهترین شکل صرف می‌شود.