گنجور

بخش ۳۱ - در ترغیب مطالب بر مراقبه که عبارت است از نسیان رؤیة المخلوق بدوام النظر الی الخالق بنسیان رؤیة المخلوق یعنی رونده راه می باید که دائما ناظر جناب احدیت باشد و رقم نسیان و نیستی و فنا بر ناصیه جمیع مخلوقات کشد

سر مقصود را مراقبه کن
نقد اوقات را محاسبه کن
باش در هر نفس ز اهل شعور
که به غفلت گذشت یا به حضور
هر چه جز حق ز لوح دل بتراش
بگذر از خلق و جمله حق را باش
رخت همت به خطه جان کش
بر رخ غیر خط نسیان کش
در همه شغل باش واقف دل
تا نگردد ز شغل خود غافل
دل تو بیضه است ناسوتی
حامل شاهباز لاهوتی
گر ازو تربیت نگیری باز
آید آن شاهباز در پرواز
ور تو در تربیت کنی تقصیر
گردد از این و آن فساد پذیر
تربیت چیست آنکه بیگه و گاه
داریش از نظر به غیر نگاه
بگسلی خویش از هوا و هوس
روی او در خدای داری و بس

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

سر مقصود را مراقبه کن
نقد اوقات را محاسبه کن
هوش مصنوعی: به هدف اصلی خود توجه کن و زمان‌هایت را به دقت بررسی کن.
باش در هر نفس ز اهل شعور
که به غفلت گذشت یا به حضور
هوش مصنوعی: در هر لحظه خود را همراه کسانی قرار بده که آگاه و هوشیار هستند، زیرا زمان‌هایی که به نادانی و غفلت می‌گذرد یا لحظاتی که با آگاهی و حضور سپری می‌شود، تفاوت زیادی دارد.
هر چه جز حق ز لوح دل بتراش
بگذر از خلق و جمله حق را باش
هوش مصنوعی: هر چیزی که غیر از حقیقت است را از دلت دور کن و تنها به حقیقت و حق بپرداز. از مردم و افکارشان بگذر و فقط به حق و حقیقت توجه داشته باش.
رخت همت به خطه جان کش
بر رخ غیر خط نسیان کش
هوش مصنوعی: این بیت به معنای این است که عزم و تلاش خود را به حوزه‌ی معنوی و روحی معطوف کن و فراموشی و غفلت از امور مهم را کنار بگذار. به بیان دیگر، تمرکز و اراده‌ات را بر روی اهداف ارزشمند و معنادار قرار بده و از بی‌توجهی نسبت به آنها دوری کن.
در همه شغل باش واقف دل
تا نگردد ز شغل خود غافل
هوش مصنوعی: در هر کاری که مشغولی، باید با دقت و آگاهی عمل کنی تا از وظیفه‌ات غافل نشوی.
دل تو بیضه است ناسوتی
حامل شاهباز لاهوتی
هوش مصنوعی: دل تو همچون تخم مرغی است که دنیای مادی را در خود حمل می‌کند و در عین حال قابلیت پرورش اسمانی و روحانی را دارد.
گر ازو تربیت نگیری باز
آید آن شاهباز در پرواز
هوش مصنوعی: اگر از او آموزش نگیری، دوباره آن پرنده قهرمان در پرواز باز خواهد گشت.
ور تو در تربیت کنی تقصیر
گردد از این و آن فساد پذیر
هوش مصنوعی: اگر در تربیت و پرورش خطا پیش بیاید، از این و آن به فساد و ناهنجاری دچار می‌شوید.
تربیت چیست آنکه بیگه و گاه
داریش از نظر به غیر نگاه
هوش مصنوعی: تربیت چیست؟ یعنی آنچه که در هر زمان و مکانی، توجه تو به غیر و به چیزهای دیگر از ذهنت دور باشد.
بگسلی خویش از هوا و هوس
روی او در خدای داری و بس
هوش مصنوعی: خودت را از تمایلات و desires دنیوی جدا کن و تنها به خداوند توجه داشته باش.