گنجور

بخش ۱۹ - در کشف و اظهار آنکه در نفس کلمه طیبه لااله الاالله اشارتی هست به ستر و اخفای آن

حرفها را به وقت نطق و بیان
شفه آمد منصه اعلان
گر تأمل کنی درین کلمه
بنگری حال حرفهاش همه
بی گمان دانمت به آن گروی
که یکی نیست زان میان شفوی
مخرج حرفهاش جز شفه است
نسبت آن سوی شفه سفه است
وین اشارت بدان بود که مدام
بایدش در حریم ستر مقام
این سبق پیشه کن چه روز و چه شب
بی فغان زبان و جنبش لب
پیش روشندلان بحر صفا
ذکر حق گوهر است و دل دریا
پرورش ده به قعر آن گهری
که نیاید به لب ازان اثری
تا خدا سازدش به نصرت و عون
گوهری قیمتش فزون ز دو کون

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

حرفها را به وقت نطق و بیان
شفه آمد منصه اعلان
هوش مصنوعی: به موقع صحبت کردن و بیان کردن کلمات در جایی که باید اعلام شوند، نشان دهنده‌ی اهمیت و اثرگذاری آن‌هاست.
گر تأمل کنی درین کلمه
بنگری حال حرفهاش همه
هوش مصنوعی: اگر کمی فکر کنی و به این کلمه توجه کنی، متوجه می‌شوی که حال و احوال همه‌ی حرف‌ها در آن نهفته است.
بی گمان دانمت به آن گروی
که یکی نیست زان میان شفوی
هوش مصنوعی: بدون شک می‌دانم که تو به آن چیزی می‌رسی که در میان ما فقط یکی است و دیگر در کار نیست.
مخرج حرفهاش جز شفه است
نسبت آن سوی شفه سفه است
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که هر چه از او می‌شنویم یا می‌خوانیم، تنها سطحی و بی‌محتوا است و اگر به عمق آن نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که چیزی از آن ورای این حرف‌ها وجود ندارد. به عبارتی، صحبت‌های او فاقد ارزش و محتوای عمیق است.
وین اشارت بدان بود که مدام
بایدش در حریم ستر مقام
هوش مصنوعی: این جمله به این مفهوم اشاره دارد که همواره باید در مکان و موقعیتی خاص، با حفظ حریم و احترام، حضور داشته باشیم. یعنی باید توجه کنیم که در فضاهای خاص باید به آداب و قواعد آن مکان پایبند باشیم.
این سبق پیشه کن چه روز و چه شب
بی فغان زبان و جنبش لب
هوش مصنوعی: هر روز و هر شب سعی کن در سکوت و بدون سر و صدا به کار خود ادامه دهی و حرفی از نارضایتی و شکایت به زبان نیاوری.
پیش روشندلان بحر صفا
ذکر حق گوهر است و دل دریا
هوش مصنوعی: برای آدم‌های روشن‌فکر و دانا، یاد خدا مانند یک جواهر باارزش است و دل آنها مانند دریایی وسیع و عمیق است.
پرورش ده به قعر آن گهری
که نیاید به لب ازان اثری
هوش مصنوعی: به عمق دریای وجودت بپرداز و آن گوهری را پرورش بده که هیچ نشانی از آن در سطح زندگی‌ات دیده نشود.
تا خدا سازدش به نصرت و عون
گوهری قیمتش فزون ز دو کون
هوش مصنوعی: تا زمانی که خداوند به یاری و کمک او بشتابد، ارزشش بیشتر از همه چیز در جهان خواهد بود.