جامیبخش ۱۶۹ - سؤال و جواب
ور تو گویی که کاملان بسیار
ما و من آورند در گفتار
بی شک ایشان بسی شتافته اند
وز من و ما خلاص یافته اند
ما و من بر زبان چرا رانند
غرض از ما و من که را دانند
گویم آن کس که شد ز خویش خلاص
شد به سر شهود وحدت خاص
غیر مشهود خود نداند هیچ
غیر ازان بر زبان نراند هیچ
نشود زانش ما و من مانع
هر چه گوید بر آن شود واقع
من چو گوید مرادش از من اوست
اوست چون مغز و لفظ ها همه پوست
بلکه حق بر زبان او گویاست
نطق حق از زبان او پیداست
متکلم ز خود چو گوید راز
جز من و ما دگر چه گوید باز
قایل من چو نیست جز ذوالمن
غیر ذوالمن کجا بود آن من
قطره چون بحر ساخت ناچیزش
که تواند ز بحر تمییزش
به من و ما اگر شود گویا
من و مایش بود همان دریا
گرچه آرد هزار طوفان زور
نفتدش در شهود بحر فتور
بخش ۱۶۸ - اشارت به آنکه نکته در آن چه بوده باشد که حضرت شیخ قدس سره از خود به کلمه ایشان تعبیر کرده نه به او که غایب واحد راست: گر تو گویی که شیخ دین ز چه روبخش ۱۷۰ - در بیان آنکه کاملان و عارفان را ملاحظه صورت کثرت از مشاهده سر وحدت باز نمی دارد: بلکه چون ابر بر سرت بارد
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ور تو گویی که کاملان بسیار
ما و من آورند در گفتار
هوش مصنوعی: اگر بگویی که بسیاری از کاملان در سخن ما و تو قرار دارند،
بی شک ایشان بسی شتافته اند
وز من و ما خلاص یافته اند
هوش مصنوعی: بدون شک، آن‌ها به شدت در تلاش و کوشش هستند و از ما و مشکلات ما جدا شده‌اند.
ما و من بر زبان چرا رانند
غرض از ما و من که را دانند
هوش مصنوعی: چرا همیشه در صحبت‌هایمان از "ما" و "من" استفاده می‌کنیم؟ هدف از این کلمات چیست و آیا کسی واقعاً می‌داند که منظور ما از این تقسیم‌بندی‌ها چیست؟
گویم آن کس که شد ز خویش خلاص
شد به سر شهود وحدت خاص
هوش مصنوعی: می‌گویم کسی که از خود رها شده و آزاد گردیده، به درک و مشاهده‌ی واقعه‌های خاص وحدت نائل آمده است.
غیر مشهود خود نداند هیچ
غیر ازان بر زبان نراند هیچ
هوش مصنوعی: هیچ چیز غیر از خود را نمی‌بیند و چیزی جز آن را به زبان نمی‌آورد.
نشود زانش ما و من مانع
هر چه گوید بر آن شود واقع
هوش مصنوعی: هر آنچه که او بگوید، حقیقت خواهد داشت و ما و من نمی‌توانیم مانع آن شویم.
من چو گوید مرادش از من اوست
اوست چون مغز و لفظ ها همه پوست
هوش مصنوعی: وقتی کسی می‌گوید که مقصودش از من خود من است، باید دانست که او در واقع به باطن و حقیقت اشاره دارد، همان‌طور که مغز اصل و جوهر را تشکیل می‌دهد و کلمات تنها ظواهر و پوشش‌های آن هستند.
بلکه حق بر زبان او گویاست
نطق حق از زبان او پیداست
هوش مصنوعی: او تنها سخن نمی‌گوید، بلکه حقیقت از کلامش نمایان است و آنچه می‌زند، همانا بیان حقیقت است.
متکلم ز خود چو گوید راز
جز من و ما دگر چه گوید باز
هوش مصنوعی: وقتی سخن‌گو از خود سخن می‌گوید، جز من و ما چه چیزی می‌تواند بگوید؟
قایل من چو نیست جز ذوالمن
غیر ذوالمن کجا بود آن من
هوش مصنوعی: اگر من جز خداوندی دیگر وجود نداشته باشم، پس آن "من" که می‌گوید، کجا می‌تواند باشد؟
قطره چون بحر ساخت ناچیزش
که تواند ز بحر تمییزش
هوش مصنوعی: هر قطره‌ای که خود را بزرگ و چون دریا می‌داند، چگونه می‌تواند از دریا تمییز پیدا کند؟
به من و ما اگر شود گویا
من و مایش بود همان دریا
هوش مصنوعی: اگر من و ما با یکدیگر سخن بگوییم، همانند یک دریا به یکدیگر پیوند می‌خوریم.
گرچه آرد هزار طوفان زور
نفتدش در شهود بحر فتور
هوش مصنوعی: هرچند طوفان‌های زیادی را تجربه کند، اما در درک عمیق از دریا، آسیبی به او نمی‌رسد.