گنجور

بخش ۱۶۸ - اشارت به آنکه نکته در آن چه بوده باشد که حضرت شیخ قدس سره از خود به کلمه ایشان تعبیر کرده نه به او که غایب واحد راست

گر تو گویی که شیخ دین ز چه رو
لفظ ایشان وظیفه ساخت نه او
گویمت زانکه لفظ او مطلق
هست اشارت سوی هویت حق
پیش چشم شهود دیده وران
محو باشد هویت دگران
در عبارت چو او و هو رانند
غرض از او و هو همو دانند
نیست مشهود جز هویت او
لا هو فی الوجود الاهو
وان هویت که واحد است و احد
برتر از وهم کثرت است و عدد
لیک چون در عدد شود ساری
رو نماید تعددی طاری
به تک و پو چو مرد وحدت جوی
از تعدد نهد به وحدت روی
سر وحدت بر او شود غالب
وصف کثرت ازو شود غایب
چون شود دور کثرتش ز نظر
لفظ ایشان به آن بود در خور

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

گر تو گویی که شیخ دین ز چه رو
لفظ ایشان وظیفه ساخت نه او
هوش مصنوعی: اگر تو بگویی که چرا شیخ دین این واژه‌ها را وظیفه‌مند کرد و نه خود او، باید بگویم که این سوال می‌تواند به بررسی عمیق‌تری نیاز داشته باشد.
گویمت زانکه لفظ او مطلق
هست اشارت سوی هویت حق
هوش مصنوعی: بگویم که چون مقام حضرت حق بی‌حد و مرز است، هر کلام و اشاره‌ای به او متضمن معرفت به حقیقت وجودش می‌باشد.
پیش چشم شهود دیده وران
محو باشد هویت دگران
هوش مصنوعی: در حضور مشاهده‌گران حقیقت، هویت دیگران ناپدید می‌شود.
در عبارت چو او و هو رانند
غرض از او و هو همو دانند
هوش مصنوعی: وقتی می‌گویند «او» و «هو»، هدف از ذکر این دو واژه تنها خود اوست و هیچ معنی اضافی دیگری برای آن‌ها وجود ندارد.
نیست مشهود جز هویت او
لا هو فی الوجود الاهو
هوش مصنوعی: غیر از حقیقت او چیزی دیده نمی‌شود، هیچ وجودی جز وجود او نیست.
وان هویت که واحد است و احد
برتر از وهم کثرت است و عدد
هوش مصنوعی: وجودی هست که یگانه و یکتا است، و این وجود بالاتر از تصورات و تصورات متعدد و عددی است.
لیک چون در عدد شود ساری
رو نماید تعددی طاری
هوش مصنوعی: اما وقتی که به عدد درآید، یک حالت جدید و خاص خود را نشان می‌دهد که به نوعی نشانهٔ تنوع و کثرت است.
به تک و پو چو مرد وحدت جوی
از تعدد نهد به وحدت روی
هوش مصنوعی: مردی که به دنبال وحدت است، با تلاش و کوشش خود از حالت پراکندگی و کثرت به سوی یکتایی و همبستگی می‌رسد.
سر وحدت بر او شود غالب
وصف کثرت ازو شود غایب
هوش مصنوعی: وقتی اصل و حقیقت یکی می‌شود، تنوع و اختلافات از میان می‌رود و ناموجود می‌گردد.
چون شود دور کثرتش ز نظر
لفظ ایشان به آن بود در خور
هوش مصنوعی: وقتی که وجود کثرت از دید فاصل شود، سخنان آنها به چیزی شایسته و مناسب تبدیل می‌شود.