گنجور

بخش ۱۳۷ - اشارت به تقسیم جوع به اختیاری و اضطراری

جوع آیین سالک راه است
شیوه عارفان آگاه است
جوع سالک به اختیار بود
جوع عارف به اضطرار بود
می نماید رونده مرتاض
از مطاعم به قصد خویش اعراض
تا دلش خوی با خوشی نکند
نفسش آهنگ سرکشی نکند
راهش آخر به مقصد انجامد
چون به مقصد رسد بیارامد
مرد عارف چو یافت لذت قرب
نه به اکلش فتد کشش نه به شرب
اکل و شربش چه باشد انس به حق
دایم او در حق است مستغرق
لقمه از خوان یطعمش بینی
شربت از چشمه سار یسقینی
جان او در تجلی صمدی
دارد از حق تسلی ابدی
حاجت خوردن از تهی شکمیست
مر صمد را تو خود بگو چه کمیست
گر صمد را کسی کند تعریف
فهو مالم یکن له تجویف
وصف تجویف خاص امکان است
پری او ز فیض رحمان است
گر نه رحمان کند وجود دهی
ماند از معنی وجود تهی
ذات رحمان چو هست عین وجود
خالی از کجا تواند بود

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

جوع آیین سالک راه است
شیوه عارفان آگاه است
هوش مصنوعی: گرسنگی و نیاز به غذا بخشی از سفر سالکان به سوی حقیقت است و این از روش‌های عارفان آگاه به رازهای وجود است.
جوع سالک به اختیار بود
جوع عارف به اضطرار بود
هوش مصنوعی: گرسنگی یک سالک به اختیار خودش است، اما گرسنگی یک عارف از روی نیاز و اضطرار است.
می نماید رونده مرتاض
از مطاعم به قصد خویش اعراض
هوش مصنوعی: پیمانِ زندگی می‌خواهد که انسان از دلخوشی‌ها و لذت‌های دنیوی فاصله بگیرد و به هدف‌های روحانی و معنوی خود بپردازد. این شیوه زندگی می‌تواند به او کمک کند تا به آرامش و بالندگی درونی دست یابد.
تا دلش خوی با خوشی نکند
نفسش آهنگ سرکشی نکند
هوش مصنوعی: تا زمانی که دلش با شادی و خوشی همراه نباشد، نفس او هم به دنبال استقامت و سرکشی نمی‌رود.
راهش آخر به مقصد انجامد
چون به مقصد رسد بیارامد
هوش مصنوعی: اگر راهی آغاز شود، در نهایت به هدف خود خواهد رسید و وقتی به هدف رسید، آرامش پیدا می‌کند.
مرد عارف چو یافت لذت قرب
نه به اکلش فتد کشش نه به شرب
هوش مصنوعی: مرد عارف زمانی که طعم نزدیک شدن به خدا را چشید، دیگر نه به خوردن غذا علاقه‌مند شد و نه به نوشیدن.
اکل و شربش چه باشد انس به حق
دایم او در حق است مستغرق
هوش مصنوعی: طعم و نوشیدنی او چه اهمیتی دارد، چون او همیشه در حقیقت غرق است و با حقیقت رابطه‌ای نزدیک دارد.
لقمه از خوان یطعمش بینی
شربت از چشمه سار یسقینی
هوش مصنوعی: لقمه‌ای از سفره‌ای که او را سیر می‌کند می‌بینی و نوشیدنی از چشمه‌ای که او را سیراب می‌سازد.
جان او در تجلی صمدی
دارد از حق تسلی ابدی
هوش مصنوعی: روح او در نور و تجلی الهی پر از آرامش و تسلی ابدی است.
حاجت خوردن از تهی شکمیست
مر صمد را تو خود بگو چه کمیست
هوش مصنوعی: نیاز به خوراک و سیر شدن ناشی از گرسنگی است، اما خداوند هیچ نیازی ندارد. خودت قضاوت کن که چه چیزی کم دارد.
گر صمد را کسی کند تعریف
فهو مالم یکن له تجویف
هوش مصنوعی: اگر کسی بخواهد صمد را توصیف کند، باید بدانید که او قابل توصیف نیست و هیچ چیز نمی‌تواند او را محدود کند.
وصف تجویف خاص امکان است
پری او ز فیض رحمان است
هوش مصنوعی: توصیف خلأ و پرانتز خاص وجود است و زیبایی او از رحمت الهی نشأت می‌گیرد.
گر نه رحمان کند وجود دهی
ماند از معنی وجود تهی
هوش مصنوعی: اگر رحمان وجودی ندهد، آن‌گاه این دنیا از معنا و مفهوم وجود خالی خواهد ماند.
ذات رحمان چو هست عین وجود
خالی از کجا تواند بود
هوش مصنوعی: وجود رحمان به طور طبیعی و ذاتاً وجود دارد، بنابراین نمی‌تواند به هیچ‌گونه خالی از وجود باشد.