گنجور

بخش ۱۱۰ - طبقه ثانی آنکه نیت ایشان اجتناب از آنست که شر ایشان متعدی به غیر شود و هذا ارفع من الاول فان فی الاول سوء الظن بالناس و فی الثانی سؤ الظن بنفسه و سؤ الظن بنفسک اولی لأنک بنفسک اعرف

وان دگر رخت و بار برده به غار
وز صغار و کبار کرده کنار
نیتش آنکه هیچ آسوده
زو نگردد به هرزه فرسوده
به حدیث رسول صدق اندیش
هست هفتاد شعبه ایمان بیش
هست ازان جمله شعبه ادنی
کردن از راه خلق دفع اذی
هیچ اذایی به راه خلق خدای
نیست بدتر ز نفس بدفرمای
منصف متصف به هوش و خرد
خلق را نیک دید و خود را بد
همه کس را ز خویش بهتر دید
بد خود را به خلق نپسندید
تا کسی کم کشد ازو باری
در دلی کم خلد ازو خاری
بار خود را به دوششان نگذاشت
خار خود را ز راهشان برداشت

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وان دگر رخت و بار برده به غار
وز صغار و کبار کرده کنار
هوش مصنوعی: و دیگری لوازم سفرش را به غار برده و از کوچک و بزرگ در کنار خود جا داده است.
نیتش آنکه هیچ آسوده
زو نگردد به هرزه فرسوده
هوش مصنوعی: منظور از این جمله این است که فردی می‌خواهد هیچ‌کس از او آسوده خاطر نباشد و با بی‌خیالی و بی‌دقتی زندگی نکند. او تمایل دارد که دیگران به‌طور جدی و با دقت به زندگی خود بپردازند و از تنبلی و بی‌حوصلگی دور شوند.
به حدیث رسول صدق اندیش
هست هفتاد شعبه ایمان بیش
هوش مصنوعی: ایمان به سخن راست پیامبر به هفتاد شاخه مختلف تقسیم می‌شود.
هست ازان جمله شعبه ادنی
کردن از راه خلق دفع اذی
هوش مصنوعی: یکی از راه‌های جلوگیری از آزار مردم، ایجاد شعبه‌های کوچک‌تر و نزدیک‌تر به جامعه است.
هیچ اذایی به راه خلق خدای
نیست بدتر ز نفس بدفرمای
هوش مصنوعی: هیچ آزار و زحمتی از ناحیه موجودات الهی بدتر از خواسته‌های نفسانی و ناپسند نیست.
منصف متصف به هوش و خرد
خلق را نیک دید و خود را بد
هوش مصنوعی: انسان عاقل و منصفی افراد را به خوبی و نیکی می‌سنجد، اما خود را در مقایسه با آنها در نظر نمی‌گیرد و نواقص خود را نمی‌بیند.
همه کس را ز خویش بهتر دید
بد خود را به خلق نپسندید
هوش مصنوعی: هر کسی خود را بهتر از دیگران می‌بیند و از این رو، از عیب‌ها و نواقص خود بیزار است و آن‌ها را در نظر دیگران پسندیده نمی‌داند.
تا کسی کم کشد ازو باری
در دلی کم خلد ازو خاری
هوش مصنوعی: اگر کسی از دیگران کمکی نبیند، در دل خودش هم جایی برای ناراحتی و رنج نخواهد داشت.
بار خود را به دوششان نگذاشت
خار خود را ز راهشان برداشت
هوش مصنوعی: او هیچ گونه فشاری بر دوش آن‌ها نمی‌گذارد و مشکلات خود را از پیش پایشان برمی‌دارد.