جامیبخش ۱۱ - در بیان آنکه حکمت در وجود پادشاه صاحب جلالت حکمت است به موجب راستی و عدالت
چیست دانی به زیر چرخ اثیر
حکمت اندر وجود شاه و امیر
تا بود پشت بی پناهان را
تا دهد داد دادخواهان را
نیکخواه جهانیان باشد
بر همه خلق مهربان باشد
ظالمان را ز ظلم باز آرد
دست مظلوم را قوی دارد
عدل را پیشوای خود سازد
کارها را به عدل پردازد
نص قرآن شنو که حق فرمود
در مقام خطاب با داوود
که تو را زان خلیفگی دادیم
سوی خلق جهان فرستادیم
تا نهی ملک را ز عدل اساس
حکم رانی به عدل بین الناس
هر که را نه ز عدل دستور است
از مقام خلیفگی دور است
گیرد از دیو درس ظلم سبق
عقل چون خواندش خلیفه حق
پیشه کرده خلاف فرمان را
گشته نایب مناب شیطان را
چون بود سایه خدا سلطان
کی پسندت خلافت شیطان
نشود مر خدای را سایه
تا نگیرد ز عقل سرمایه
بخش ۱۰ - قصه شفقت ورزیدن موسی علیه السلام و بره گریخته را به دوش کشیدن و از گلیم شبانی به خلعت کلیمی رسیدن: روزی از روزها کلیم خدابخش ۱۲ - در صفت عدل و نصفت: چیست عدل آنکه بگذری ز فضول
اطلاعات
وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
چیست دانی به زیر چرخ اثیر
حکمت اندر وجود شاه و امیر
هوش مصنوعی: آیا می‌دانی که در زیر آسمان پراهمیت، چه رازها و دانشی در وجود شاه و رئیس نهفته است؟
تا بود پشت بی پناهان را
تا دهد داد دادخواهان را
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که تا زمانی که کسی از بی‌پناهان و نیازمندان حمایت کند، می‌تواند به خواسته‌های دادخواهان پاسخ دهد و به آن‌ها کمک کند. به عبارتی دیگر، برای حمایت از مظلومان و رسیدگی به درخواست‌های عدالت‌جویان، وجود یک پشتیبان ضروری است.
نیکخواه جهانیان باشد
بر همه خلق مهربان باشد
هوش مصنوعی: کسی که به فکر آسایش مردم است، باید بر همه افراد با محبت و مهربانی رفتار کند.
ظالمان را ز ظلم باز آرد
دست مظلوم را قوی دارد
هوش مصنوعی: ظالمان با ظلمشان نمی‌توانند ادامه دهند، زیرا قدرت مظلومان روز به روز افزایش می‌یابد و در نهایت، ظلم از بین خواهد رفت.
عدل را پیشوای خود سازد
کارها را به عدل پردازد
هوش مصنوعی: انسان باید عدالت را در زندگی خود سرلوحه قرار دهد و همه کارهایش را بر اساس انصاف و عدالت انجام دهد.
نص قرآن شنو که حق فرمود
در مقام خطاب با داوود
هوش مصنوعی: رسالت و پیام قرآن را بشنو که خداوند در خطاب به داوود بیان کرده است.
که تو را زان خلیفگی دادیم
سوی خلق جهان فرستادیم
هوش مصنوعی: ما تو را که به مقام خلافت رسیدی، برای هدایت و رهبری مردم به سوی جهان فرستادیم.
تا نهی ملک را ز عدل اساس
حکم رانی به عدل بین الناس
هوش مصنوعی: برای اینکه حکومت را بر اساس عدل برپا کنی، باید برای مردم در قضاوت و حکمرانی انصاف و عدالت را برقرار سازی.
هر که را نه ز عدل دستور است
از مقام خلیفگی دور است
هوش مصنوعی: هر کسی که به عدالت پایبند نباشد، از مقام خلافت و رهبری دور خواهد بود.
گیرد از دیو درس ظلم سبق
عقل چون خواندش خلیفه حق
هوش مصنوعی: اگر دیو ظلم را بیاموزی، عقل تو به مانند خلیفه‌ی حق عمل می‌کند.
پیشه کرده خلاف فرمان را
گشته نایب مناب شیطان را
هوش مصنوعی: کسی که به مخالفت با دستور عمل می‌کند، به جای من نماینده شیطان شده است.
چون بود سایه خدا سلطان
کی پسندت خلافت شیطان
هوش مصنوعی: وقتی سایه خداوند وجود دارد، چه علاقه‌ای به حکومت شیطان می‌توان داشت؟
نشود مر خدای را سایه
تا نگیرد ز عقل سرمایه
هوش مصنوعی: نباید سایه‌ای بر خداوند بیفتد، زیرا این امر می‌تواند باعث شود که عقل و دانش تحت تأثیر قرار بگیرد.