گنجور

بخش ۱۰۶ - در بیان آنکه چون پیری غالب یا یاری طالب یافت نشود عزلت بهتر از صحبت نماید چنانکه درین روزگار اختیار عزلت و ترک صحبت باید کرد

کل من کان یوثر العزله
حصل العزلت بلا مهله
چون بود عزلتت ز صحبت به
پا ز صحبت به کنج عزلت نه
عزلت آمد کلید گنج شهود
عزلت آمد علاج رنج وجود
اندر او عز و لت که متصل است
آن لت نفس عز جان و دل است
عینش از علم و «ز» ز زهد شناس
یعنی او راست علم و زهد اساس
نیست بی «عین » علم جز زلت
نست بی «زای » زهد جز علت
یافتن عز زین دو حرف عزلت تو
نیست بی این دو حرف جز لت تو

اطلاعات

وزن: فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

کل من کان یوثر العزله
حصل العزلت بلا مهله
هوش مصنوعی: هر کس که به تنهایی و دوری از جمع علاقه‌مند باشد، به سرعت از جمع جدا خواهد شد.
چون بود عزلتت ز صحبت به
پا ز صحبت به کنج عزلت نه
هوش مصنوعی: زمانی که دوری تو از جمع و همنشینی را درک کنی، بهتر است که در کنج تنهایی‌ات بمانی و با دیگران در ارتباط نباشی.
عزلت آمد کلید گنج شهود
عزلت آمد علاج رنج وجود
هوش مصنوعی: کناره‌گیری از دنیا و دوری از هیاهو، راهی است برای دستیابی به حقیقت و درک عمیق. این دوری همچنین می‌تواند به آرامش درونی و فرار از مشکلات و رنج‌های وجود کمک کند.
اندر او عز و لت که متصل است
آن لت نفس عز جان و دل است
هوش مصنوعی: در اوایلی که انسانی، شرافت و بزرگی وجود دارد و این عظمت از نفس و روح او سرچشمه می‌گیرد.
عینش از علم و «ز» ز زهد شناس
یعنی او راست علم و زهد اساس
هوش مصنوعی: او به علم و دانش چون عین روشنی است و زهد و پارسایی را به وضوح می‌شناساند؛ به این معنی که او به حقیقت علم و زهد پایه و اساس خود را دارد.
نیست بی «عین » علم جز زلت
نست بی «زای » زهد جز علت
هوش مصنوعی: بدون علم، انسان دچار لغزش می‌شود و بدون زهد، دلیل درست را نمی‌تواند بشناسد.
یافتن عز زین دو حرف عزلت تو
نیست بی این دو حرف جز لت تو
هوش مصنوعی: یافتن عزت و مقام، بدون دو حرف عزلت ممکن نیست و بدون این دو حرف، چیزی جز ضرر به دست نخواهد آمد.