گنجور

شمارهٔ ۲۶ - پیری

وقت است دلا اگر بترسی
گر آدمی از عدم بترسد
اینک بدمید صبح پیری
و اختر ز سپیده دم بترسد
چون تهمت مرگ هست بر تو
میترس که متهم بترسد
ای طبل تهی حرام کم خور
تا طبل کم از شکم بترسد
گر در حرمی مباش ایمن
بس صید که در حرم بترسد
طبع ار چه بمال تشنه باشد
زافزون شدن درم بترسد
معذور بود بنزد عاقل
مستسقی ار از ورم بترسد
هر کس که نترسد او زمحشر
در محشر لجرم بترسد
از مرگ همی نترسی ای شیر
از وی نه تو روستم بترسد
از مرگ ترا چه باک باشد
مرگ از چو تو محتشم بترسد
گیرم که ز گور می نترسی
خود شیر ز گور کم بترسد
شوخی مکن و بترس از آتش
کز آتش شیر هم بترسد

اطلاعات

وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: ویکی‌درج

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

وقت است دلا اگر بترسی
گر آدمی از عدم بترسد
هوش مصنوعی: زمانی است که اگر بخواهی از چیزی بترسی، باید از نبودن انسان بترسی.
اینک بدمید صبح پیری
و اختر ز سپیده دم بترسد
هوش مصنوعی: اینک صبح پیری به وجود آمده و ستاره‌ها از روشنایی سپیده دم می‌هراسند.
چون تهمت مرگ هست بر تو
میترس که متهم بترسد
هوش مصنوعی: زمانی که متهمی به مرگ محکوم می‌شود، باید بترسد؛ زیرا این اتهام ممکن است او را به شدت بترساند.
ای طبل تهی حرام کم خور
تا طبل کم از شکم بترسد
هوش مصنوعی: ای طبل خالی، کمتر بخور تا شکم‌ات کمتر ناراحت شود.
گر در حرمی مباش ایمن
بس صید که در حرم بترسد
هوش مصنوعی: اگر در مکانی امن نیستی، بدان که خیلی‌ها در آنجا ترس دارند و ممکن است به آسانی شکار شوند.
طبع ار چه بمال تشنه باشد
زافزون شدن درم بترسد
هوش مصنوعی: اگرچه طبیعت انسان همواره عطش و خواسته‌های بی‌پایانی دارد، اما بهتر است از افزایش این خواسته‌ها بترسیم.
معذور بود بنزد عاقل
مستسقی ار از ورم بترسد
هوش مصنوعی: فرد عاقل می‌تواند درک کند که اگر به خاطر بیماری ورم (التهاب) از آب بترسد، دلایلی برای عذرخواهی دارد. در واقع، او می‌تواند به خاطر شرایط خاص خود، توضیحاتی قانع‌کننده بیاورد.
هر کس که نترسد او زمحشر
در محشر لجرم بترسد
هوش مصنوعی: هر کسی که از هیچ چیز نترسد، در روز رستاخیز حتماً باید از چیزی بترسد.
از مرگ همی نترسی ای شیر
از وی نه تو روستم بترسد
هوش مصنوعی: ای شیر، تو از مرگ نمی‌ترسی، چرا که من از تو نیز نمی‌ترسم.
از مرگ ترا چه باک باشد
مرگ از چو تو محتشم بترسد
هوش مصنوعی: از مرگ نگران نباش، زیرا مرگ از کسی مانند تو که دارای مقام و منزلت است، ترس دارد.
گیرم که ز گور می نترسی
خود شیر ز گور کم بترسد
هوش مصنوعی: فرض کن که تو از قبر نمی‌ترسی، اما آیا شیر هم از قبر نمی‌ترسد؟
شوخی مکن و بترس از آتش
کز آتش شیر هم بترسد
هوش مصنوعی: جدی باش و از آتشی بترس که حتی شیر هم از آن می‌ترسد.