شمارهٔ ۱۴۹
مرد این میدان نهای همچون زنان در خانه باش
ور سوی میدان مردان میروی مردانه باش
هرکجا ماهی ببینی خرمن خود را بسوز
هرکجا شمعی ببینی پیش او پروانه باش
یوسف ار دستت دهد گو باش در زندان مقیم
گنج اگر حاصل شود گو جای در ویرانه باش
گر مهی بیمار شو، ور با خودی بیخویش گرد
ور به هوشی مست شو، ور عاقلی دیوانه باش
ساقیا! ما را ز لعل خویش کن مست و خراب
گو شراب عاشقان بیساغر و پیمانه باش
چون جلال آزاد شو از دوست وز دشمن ببر
فارغ از نیک و بد هر خویش و هر بیگانه باش
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: سید محمدرضا شهیم
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
مرد این میدان نهای همچون زنان در خانه باش
ور سوی میدان مردان میروی مردانه باش
هوش مصنوعی: اگر به میدان نبرد میروی، باید با شهامت و اقتدار باشید، نه مثل زنان که در خانه میمانند. در میدان، باید با مردانگی رفتار کنی.
هرکجا ماهی ببینی خرمن خود را بسوز
هرکجا شمعی ببینی پیش او پروانه باش
هوش مصنوعی: هرجا که ماهی را مشاهده کنی، باید به خاطر آن به چیزی که داری آسیب بزنی و بسوزانی. و هرجا هم که شعلهای روشن دیدی، باید مانند پروانهای اطراف آن بچرخی و به آن عشق بورزی.
یوسف ار دستت دهد گو باش در زندان مقیم
گنج اگر حاصل شود گو جای در ویرانه باش
هوش مصنوعی: اگر یوسف دست تو را بگیرد و به تو بگوید که در زندان بمان، باید بپذیری. اما اگر به تو گنجی داده شود، باید بگویی که حتی در ویرانه هم میتوان زندگی کرد.
گر مهی بیمار شو، ور با خودی بیخویش گرد
ور به هوشی مست شو، ور عاقلی دیوانه باش
هوش مصنوعی: اگر ماهی بیمار شود، یا با خودت به حالتی بیخود و سرگشته درآیی، یا اگر به هوش و آگاهی به حال مستی دچار شوی، یا حتی اگر عاقل باشی، خود را به جنون بزنی.
ساقیا! ما را ز لعل خویش کن مست و خراب
گو شراب عاشقان بیساغر و پیمانه باش
هوش مصنوعی: ای ساقی! ما را به خاطر لعل زیبای خود، سرشار از شوق و شور کن. بگو که عشق به اندازهای در دلها جاری است که نیاز به ساغر و پیمانه ندارد.
چون جلال آزاد شو از دوست وز دشمن ببر
فارغ از نیک و بد هر خویش و هر بیگانه باش
هوش مصنوعی: وقتی به جایگاه والایی رسیدی، از وابستگی به دوستان و دشمنان رها شو و از قضاوتهای خوب و بد آزاد باش. به نوعی، از هر آشنا و بیگانهای مستقل بمان.