گنجور

شمارهٔ ۶۰

دوش روی یار می‌دیدم به خواب
آن خیال خواب بودم یا سراب
نیست از بخت جهان آن باورم
که‌م به طالع تابد از وصل آفتاب
از دو زلفت گشته‌ام سودازده
وز دو چشمت می‌شوم مست و خراب
مرد عشق دست و بازوی تو نیست
گر بود کیخسرو و افراسیاب
با تواَم حنظل چو شهد و شکّرست
بی تواَم شکّر بود چون زهر ناب
در لب جوی و میان گل به باغ
خوش بود نالیدن چنگ و رباب
صوت بلبل هر دمی بس خوش بود
جام می با دوستان در ماهتاب
هر که‌ش این دولت میسّر می‌شود
او چه می‌خواهد ازین به فتح باب
چون خیالت را دو اسبه تاختی
از چه رو بستی به چشمم راه خواب
غمزه خون ریز شد گفتم مکن
از سر مستی جهان یکسر خراب

اطلاعات

وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

دوش روی یار می‌دیدم به خواب
آن خیال خواب بودم یا سراب
هوش مصنوعی: دیشب در خواب چهره معشوق را دیدم، اما نمی‌دانم آن تصویر واقعی بود یا فقط توهمی از خواب.
نیست از بخت جهان آن باورم
که‌م به طالع تابد از وصل آفتاب
هوش مصنوعی: من به شانس و سرنوشت خود باور دارم که چقدر کم نور و روشنایی از پیوند با خورشید به زندگی‌ام می‌تابد.
از دو زلفت گشته‌ام سودازده
وز دو چشمت می‌شوم مست و خراب
هوش مصنوعی: از دو زلف تو به شدت دچار افسردگی و شوق شده‌ام و از دو چشمت مست و خراب می‌شوم.
مرد عشق دست و بازوی تو نیست
گر بود کیخسرو و افراسیاب
هوش مصنوعی: مرد عشق کسی نیست که تنها به ظاهر و قدرت‌های ظاهری توجه کند. حتی اگر شخصیتی مانند کیخسرو یا افراسیاب را داشته باشد، عشق به معنای واقعی او را نمی‌سازد.
با تواَم حنظل چو شهد و شکّرست
بی تواَم شکّر بود چون زهر ناب
هوش مصنوعی: این بیت به این معناست که در کنار تو، زندگی شیرین و لذت‌بخش است، مانند عسل و شکر، اما در غیبت تو، آن زندگی به تلخی و زهر تبدیل می‌شود. به عبارتی، حضور تو باعث خوشی و شیرینی می‌شود و دوری‌ات به دشواری و تلخی می‌انجامد.
در لب جوی و میان گل به باغ
خوش بود نالیدن چنگ و رباب
هوش مصنوعی: در کنار جوی و میان گل‌ها در باغ، نواختن چنگ و رباب خوشایند و دل‌انگیز است.
صوت بلبل هر دمی بس خوش بود
جام می با دوستان در ماهتاب
هوش مصنوعی: صدای خوش بلبل هر لحظه دل‌انگیز است و نوشیدن جام می با دوستان در زیر نور ماه بسیار لذت‌بخش است.
هر که‌ش این دولت میسّر می‌شود
او چه می‌خواهد ازین به فتح باب
هوش مصنوعی: هر کس که به این نعمت دست پیدا کند، هر چه که بخواهد، در برابرش درهای موفقیت گشوده می‌شود.
چون خیالت را دو اسبه تاختی
از چه رو بستی به چشمم راه خواب
هوش مصنوعی: وقتی که خیالت را با شتاب و قدرت به جلو می‌رانی، چرا چشمانم را به خواب بسته‌ام؟
غمزه خون ریز شد گفتم مکن
از سر مستی جهان یکسر خراب
هوش مصنوعی: چشمک زدن و ناز کردن تو باعث درد و غم می‌شود. گفتم این کار را در حال مستی نکن، زیرا در این دنیا همه چیز و همه جا خراب است.