شمارهٔ ۵۰۷
آن غمزه فتّانت از خواب چو برخیزد
دانم که ز هر گوشه صد فتنه برانگیزد
بر خاک درش دایم چون معتکفیم از جان
آخر ز چه رو جانان خون دل ما ریزد
بر خاک من مسکین چون درگذری ای دوست
گردیم چو برخیزد در دامنش آویزد
جان گم شده از دستم بر خاک سر کویش
دل خاک سر هر کو بی فایده میبیزد
چون نیست تو را میلی با غم زدگان چهتوان
بیچاره دل محزون با بخت چه بستیزد
آن سلسلهٔ مشکین بر پای دل ما نه
کز زلف چو زنجیرت دیوانه نپرهیزد
آن کس که غم عشقت از جان و جهان جوید
از تیغ نیندیشد وز تیر نبگریزد
اطلاعات
وزن: مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
آن غمزه فتّانت از خواب چو برخیزد
دانم که ز هر گوشه صد فتنه برانگیزد
هوش مصنوعی: وقتی که آن دلربا از خواب بیدار شود، میدانم که از هر طرف، فتنه و آشوبی برپا میشود.
بر خاک درش دایم چون معتکفیم از جان
آخر ز چه رو جانان خون دل ما ریزد
هوش مصنوعی: ما همیشه در کنار در او مانند زائری نشستهایم و از عمق وجود به او خیره شدهایم، اما نمیدانیم که چرا معشوق به دل ما درد و رنج میدهد.
بر خاک من مسکین چون درگذری ای دوست
گردیم چو برخیزد در دامنش آویزد
هوش مصنوعی: ای دوست، وقتی که از کنار من بدبخت عبور میکنی، از سر شوق و رغبت به دامن تو میآویزم، زیرا مثل خاکی که در آغوش برمیخیزد، به تو نزدیک میشوم.
جان گم شده از دستم بر خاک سر کویش
دل خاک سر هر کو بی فایده میبیزد
هوش مصنوعی: جانم را از دست دادهام و در خاک کوی تو گم شدهام. دل من بیهوده در هر کوی و برزن سرگردان میزند.
چون نیست تو را میلی با غم زدگان چهتوان
بیچاره دل محزون با بخت چه بستیزد
هوش مصنوعی: وقتی تو هیچ علاقهای به افراد غمگین نداری، دل غمگین و بیچارهی من چه چیز میتواند با تقدیر بد خود درگیر شود؟
آن سلسلهٔ مشکین بر پای دل ما نه
کز زلف چو زنجیرت دیوانه نپرهیزد
هوش مصنوعی: این بیت به زیبایی و جذابیت زلف محبوب اشاره دارد و به نوعی بیان میکند که زلف او مانند زنجیری است که دل را به خود بسته و از آن رها نمیشود. زلف مشکی و زیبا تاثیر عمیقی بر دل عاشق میگذارد و او را دیوانهوار به خود جذب میکند. در واقع، این تصویر از زنجیر و دیوانگی نشان دهنده وابستگی و تسلط عشق بر دل است.
آن کس که غم عشقت از جان و جهان جوید
از تیغ نیندیشد وز تیر نبگریزد
هوش مصنوعی: آدمی که به عشق تو دچار شده و غم آن را از عمق دلش حس میکند، هرگز از خطرات و مشکلات نمیترسد و به ترس از آسیبهای احتمالی فکر نمیکند.