بخش ۷ - در سبب نظم کوش نامه
زمانه چو کارم دلارای کرد
دلم داستانی دگر رای کرد
یکی مهتری داشتم من به شهر
که از دانش و مردمی داشت بهر
جوانی که هر کس که او را بدید
همی نام یزدان بر او بر دمید
به بالا چو سرو و به تن چون تَهَمْ
به رخساره چون شیر و چون می بهم
سر آل یاسین و آل عبا
بنیزه ی علی، بوعلی مجتبا
مرا گفت اگر رای داری براین
یکی داستان دارم از شاه چین
که هر کس که آن را بخواند به هوش
بسی بهره بردارد از کار کوش
بدیدم من این نامه ی سودمند
سراسر همه دانش و رای و پند
بهاری، ولیکن ز باران دژم
نگاری، ولیکن رسیده ستم
مگر یابم از کردگار جهان
به گیتی از این بیش چندین زمان
که از دانش این بهره پیش آورم
همه نامه در بیت خویش آورم
چو باغ بهاری بیارایمش
ز زنگارگون رنگ بزدایمش
بخش ۶ - اشاره به نظم بهمن نامه: یکی داستان گفته بودم ز پیشبخش ۸ - در مدح پادشاه اسلام: به نام شهنشاه گیتی گشای
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
زمانه چو کارم دلارای کرد
دلم داستانی دگر رای کرد
هوش مصنوعی: زمانه وقتی که به من ظلم کرد، دل من قصهای جدید برای خودش رقم زد.
یکی مهتری داشتم من به شهر
که از دانش و مردمی داشت بهر
هوش مصنوعی: من در شهر یک دوست بزرگوار داشتم که به خاطر علم و انسانیتش مورد احترام بود.
جوانی که هر کس که او را بدید
همی نام یزدان بر او بر دمید
هوش مصنوعی: جوانی که هر کس او را ببیند، نام خدا را به زبان میآورد و دعا میکند.
به بالا چو سرو و به تن چون تَهَمْ
به رخساره چون شیر و چون می بهم
هوش مصنوعی: به قد و قامت مانند سرو بلند و به جسم و وجود مانند تَهَمْ، به چهره مانند شیر و مانند می درخشان و شگفتانگیز هستی.
سر آل یاسین و آل عبا
بنیزه ی علی، بوعلی مجتبا
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف مقام و منزلت حضرت علی (ع) و امام حسن (ع) اشاره دارد. به نوعی، اشاره به قدرت و عظمت آنها و وضعیت ویژهای که دارند، به ویژه در مورد جانشینی و نهاد خانواده پیامبر اسلام، دارد. معنای کلی این بیت، بیانگر عشق و ارادت به این دو شخصیت بزرگ دینی است.
مرا گفت اگر رای داری براین
یکی داستان دارم از شاه چین
هوش مصنوعی: اگر نظری داری، به من بگو؛ من داستانی از شاه چین دارم که میخواهم برایت تعریف کنم.
که هر کس که آن را بخواند به هوش
بسی بهره بردارد از کار کوش
هوش مصنوعی: هر کسی که این نوشته را بخواند، به خوبی و دقت از تلاش و زحمت خود بهرهمند خواهد شد.
بدیدم من این نامه ی سودمند
سراسر همه دانش و رای و پند
هوش مصنوعی: من این نامهی ارزشمند را دیدم که شامل تمام علم، اندیشه و نصیحت است.
بهاری، ولیکن ز باران دژم
نگاری، ولیکن رسیده ستم
هوش مصنوعی: بهار است و زیباییهایی دارد، اما بارانش غمگین و دلگیر است. در عین حال، رنج و ستمی نیز به دلها رسیده است.
مگر یابم از کردگار جهان
به گیتی از این بیش چندین زمان
هوش مصنوعی: آیا میتوانم از خداوند جهانیان در این دنیا بیشتر از این مدت زمان را بیابم؟
که از دانش این بهره پیش آورم
همه نامه در بیت خویش آورم
هوش مصنوعی: این بیت بیانگر این است که شاعر با استفاده از دانش خود، همه را در قالب نوشتهای جمعآوری میکند و آن را به خانه یا مکان خود میآورد. به عبارتی، او قصد دارد تا تمام آنچه را که آموخته و در ذهن دارد، به صورت مکتوب و منظم درآورد.
چو باغ بهاری بیارایمش
ز زنگارگون رنگ بزدایمش
هوش مصنوعی: میخواهم فضایی زیبا و دلنشین مانند باغی در بهار بسازم و هر چه که زیبایی آن را از بین میبرد، از آن دور کنم.