گنجور

بخش ۳۱ - فرستادن ضحاک، برادر خویش، کوش را به فرمانروایی چین برای کشتن جمشیدیان

برادرش را، کوش،‌در پیش خواند
وز این داستان چند با او براند
بدو گفت تا آن گهی کآفتاب
ببینی که برخیزد از روی آب
کرایابی از تخم جمشیدیان
به دو نیم کن در زمانش میان
بشد کوش و بگرفت ما چین و چین
به فرمان او شد سراسر زمین
همی رفت تا چشمه ی آفتاب
سپاهی به رفتن گرفتن شتاب
کس او را برابر نیامد به جنگ
چو برگشت، کرد او به خمدان درنگ
بفرمود کآباد کردند شهر
چنان کز بهشت است گفتیش بهر
ز جمشیدیان هر کرا یافت بوی
نهادی بدان جایگه کوش، روی
به هر سو که کوش و سپاهش شتافت
ز جمشیدیان کودکی را نیافت
کرا هست پاینده یزدان پاک
ز ضحّاک، وز کوش وی را چه باک

اطلاعات

وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

برادرش را، کوش،‌در پیش خواند
وز این داستان چند با او براند
هوش مصنوعی: برادرش را صدا کرد و از او خواست که درباره این داستان با هم گفتگو کنند.
بدو گفت تا آن گهی کآفتاب
ببینی که برخیزد از روی آب
هوش مصنوعی: به او گفت تا زمانی که خورشید را ببینی که از روی آب بالا می‌آید.
کرایابی از تخم جمشیدیان
به دو نیم کن در زمانش میان
هوش مصنوعی: این بیت به ارتباط میان دو دوره و دو مرحله اشاره دارد. به نوعی می‌توان گفت که اگر بخواهیم از ریشه‌ای قدیمی و تاریخی استفاده کنیم، باید این ریشه را به دو قسمت تقسیم کنیم تا بتوانیم به زمان حال و آینده منتقل شویم. این فرآیند نیازمند آگاهی از زمان و شرایط موجود است.
بشد کوش و بگرفت ما چین و چین
به فرمان او شد سراسر زمین
هوش مصنوعی: تلاش و کوشش او به اندازه‌ای بود که قدرتش همه جا را در دست گرفت و تمام زمین تحت فرمان او قرار گرفت.
همی رفت تا چشمه ی آفتاب
سپاهی به رفتن گرفتن شتاب
هوش مصنوعی: در حال حرکت بود تا به چشمه‌ی نور خورشید برسد و سپاهی با سرعت به راه افتاد.
کس او را برابر نیامد به جنگ
چو برگشت، کرد او به خمدان درنگ
هوش مصنوعی: هیچ‌کس نتوانست در برابر او قرار بگیرد و به جنگ او بیاید، بنابراین او پس از بازگشت، در خمدان (محل استراحت یا خواب) توقف کرد.
بفرمود کآباد کردند شهر
چنان کز بهشت است گفتیش بهر
هوش مصنوعی: او دستور داد که شهری بسازند به گونه‌ای که شبیه بهشتی است که درباره‌اش سخن گفته‌اند.
ز جمشیدیان هر کرا یافت بوی
نهادی بدان جایگه کوش، روی
هوش مصنوعی: اگر از خاندان جمشید کسی را دیدی که بوی او را استشمام می‌کنی، به آن مکان برو و تلاش کن تا او را ملاقات کنی.
به هر سو که کوش و سپاهش شتافت
ز جمشیدیان کودکی را نیافت
هوش مصنوعی: هر جا که تلاش و کوشش کردی و سپاه جمشید به آن سمت حرکت کرد، هیچ کودکی از نسل جمشید پیدا نشد.
کرا هست پاینده یزدان پاک
ز ضحّاک، وز کوش وی را چه باک
هوش مصنوعی: هر کس که تحت حمایت خداوند پاک باشد، از دسیسه‌های ضحاک و دشمنان او هراسی نخواهد داشت.