بخش ۲۱۷ - چینیان و مکرانیان در پی گریختگان و پیروزی ایرانیان بر آنان
سوی رزم شد کوش چون روز بود
که بر دشمنان دوش پیروز بود
سپاه و سپهبد ندیدند هیچ
به تاراج کردند یکسر بسیچ
سپه را همی گفت کوش سترگ
که چندین که هستید خرد و بزرگ
بتازید و لشکر بچنگ آورید
نباید که ایدر درنگ آورید
فراوان بگفت و نکردند کوش
دل شاه جنگی برآمد بجوش
برآشفت و ز آن جا سوی تخت شد
چو لشکر ز تاراج پردخت شد
دگر روز فرمود تا سی هزار
ز لشکر سواران خنجر گزار
پسِ دشمنان تاختن ساختند
شتابان دو روز و دو شب تاختند
رسیدند نزدیک آن یل سپاه
که گاه رسیده شد از رزمگاه
چو ایرانیان گردِ ره یافتند
ز کار کمین تیز بشتافتند
بیاراستند از دو رویه کمین
گروهی کشیدند شمشیر کین
سواران مکران و چین هم ز گرد
بر ایشان فگندند اسب نبرد
جهاندیده ایرانیان زود پشت
بدادند و شمشیر و نیزه به مشت
چو اسب از کمینگاه بگذاشتند
سراسر همه روی برگاشتند
کمین برگشادند یارانشان
ز باران فزون تیربارانشان
چنان هر دوان برهم آویختند
که هم در زمان گل برانگیختند
بکشتند چندان ز مکران و چین
کز ایشان کشیدند یکباره کین
از آن کینه کش لشکر کینه ساز
دو بهره نیامد سوی کوش باز
دژم گشت دارای چین زآن سپاه
سوی تختشان هیچ نگشاد راه
بخش ۲۱۶ - پیروزی کوش و بیهوش شدن قباد و بازگشت ایرانیان: به هنگام شب کوش را با قبادبخش ۲۱۸ - بهوش آمدن قباد و سرزنش سپاه: قباد سپهبد چو آمد بهوش
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
سوی رزم شد کوش چون روز بود
که بر دشمنان دوش پیروز بود
هوش مصنوعی: رفتار او به سمت جنگ و نبرد است، مانند روزی که بر دشمنان خود پیروز شده است.
سپاه و سپهبد ندیدند هیچ
به تاراج کردند یکسر بسیچ
هوش مصنوعی: آنها هیچ ارتش و فرماندهای را ندیدند و همه چیز را به طور کامل غارت کردند.
سپه را همی گفت کوش سترگ
که چندین که هستید خرد و بزرگ
هوش مصنوعی: سردار به سپاه میگوید: هر اندازه که افراد در اینجا هستند، چه بزرگ و چه کوچک، باید تلاش کنند.
بتازید و لشکر بچنگ آورید
نباید که ایدر درنگ آورید
هوش مصنوعی: به جلو بروید و نیروهای خود را جمع کنید، نباید در اینجا معطل شوید.
فراوان بگفت و نکردند کوش
دل شاه جنگی برآمد بجوش
هوش مصنوعی: بسیار صحبت کرد و هیچ اقدام نکردند، در نتیجه دل شاه جنگجو به شدت برآشفت.
برآشفت و ز آن جا سوی تخت شد
چو لشکر ز تاراج پردخت شد
هوش مصنوعی: او از خشم به سوی تخت سلطنت رفت، مانند لشکری که از غارت و چپاول خسته شده باشد.
دگر روز فرمود تا سی هزار
ز لشکر سواران خنجر گزار
هوش مصنوعی: در روز دیگری فرمود که سی هزار سوار جنگی آماده شوند و خنجرها را به خود ببندند.
پسِ دشمنان تاختن ساختند
شتابان دو روز و دو شب تاختند
هوش مصنوعی: دشمنان با سرعت و شتابی زیاد به سمت ما حمله کردند و این حمله دو روز و دو شب ادامه داشت.
رسیدند نزدیک آن یل سپاه
که گاه رسیده شد از رزمگاه
هوش مصنوعی: به نزد آن جنگجوی بزرگ و دلیر رسیدند، جایی که نبرد به پایان رسیده بود و حالا دیگر خبری از جنگ نبود.
چو ایرانیان گردِ ره یافتند
ز کار کمین تیز بشتافتند
هوش مصنوعی: وقتی ایرانیان دور هم جمع شدند و به راه افتادند، از کار کمین و پنهان بودن به سرعت پیش رفتند.
بیاراستند از دو رویه کمین
گروهی کشیدند شمشیر کین
هوش مصنوعی: گروهی با دو چهره و ترفند، به آمادگی رسیدند و شمشیرهای انتقام را در دست گرفتند.
سواران مکران و چین هم ز گرد
بر ایشان فگندند اسب نبرد
هوش مصنوعی: سواران مکران و چین، گرد و غبار نبرد را بر سرشان پراکنده کردند.
جهاندیده ایرانیان زود پشت
بدادند و شمشیر و نیزه به مشت
هوش مصنوعی: ایرانیان با تجربه و دانا به سرعت به دفاع پرداختند و شمشیر و نیزه را در دست گرفتند.
چو اسب از کمینگاه بگذاشتند
سراسر همه روی برگاشتند
هوش مصنوعی: وقتی اسب از کمینگاه عبور کرد، تمامی نگاهها به او معطوف شد.
کمین برگشادند یارانشان
ز باران فزون تیربارانشان
هوش مصنوعی: دوستانشان از شدت باران، کمین را گشودند و شروع به تیراندازی کردند.
چنان هر دوان برهم آویختند
که هم در زمان گل برانگیختند
هوش مصنوعی: هر دو به طور با هم درگیر شدند به طوری که به یکدیگر کمک کردند تا در همان زمان به اوج و زیبایی برسند.
بکشتند چندان ز مکران و چین
کز ایشان کشیدند یکباره کین
هوش مصنوعی: در جنگ و درگیریهای مکران و چین، از آنها به قدری کشتار صورت گرفت که انتقام و کینهای عمیق از آنها به جا ماند.
از آن کینه کش لشکر کینه ساز
دو بهره نیامد سوی کوش باز
هوش مصنوعی: از آن دشمنی که لشکرش را جمع کرده، هیچ فایدهای به دست نیامد و به کوش باز نرسید.
دژم گشت دارای چین زآن سپاه
سوی تختشان هیچ نگشاد راه
هوش مصنوعی: تجربه نشان میدهد که سرزمین چین به خاطر نیروی نظامیاش، هیچ فرصتی برای دستیابی به تخت سلطنت به دیگران نمیدهد.