ایرانشانبخش ۱۲۲ - نامه کردن طیهور شاه ماچین به سوی آتبین
ز ماچین سر ماه نامه رسید
سوی آتبین، کاین شگفتی که دید!
به خمدان چرا کرد، باید درنگ
چو دانی که نتوان گشادن به جنگ
از آن شهر یکباره دیده بخواب
نگه کن سوی شهر دیگر شتاب
که چین با سپاه است و با ساز و گنج
به خمدان چرا برد بایدت رنج
پر از گنج کوش است شهر و حصار
که آسان توان یافت بی کارزار
چنان دان که بدخواه تو گشت سست
چو در دستِ تو گنج او شد درست
چو بر دوغ باشد تو را دسترس
فزونتر بود هر زمانی مگس
کند سیم، خمّیده را پشت راست
خمیده شود هر که را سیم کاست
سباهی روان را به رنج آورد
همی روی از ایران به کنج آورد
چو آن نامه برخواند خسرو به راز
پشیمان شد از نستدن ساو و باز
بخش ۱۲۱ - پیام نوشان به آتبین و پاسخ وی: دگر روز نوشان یکی برگزیدبخش ۱۲۳ - پیروزی آتبین بر شهرهای چین: برآمد دگرباره غلغل ز شهر
اطلاعات
وزن: فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه)
قالب شعری: مثنوی
منبع اولیه: چکامه
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
ز ماچین سر ماه نامه رسید
سوی آتبین، کاین شگفتی که دید!
هوش مصنوعی: از مکانی به نام "ماچین" نامه‌ای به سوی "آتبین" رسید که در آن از شگفتی‌هایی صحبت شده است که دیده شده‌اند.
به خمدان چرا کرد، باید درنگ
چو دانی که نتوان گشادن به جنگ
هوش مصنوعی: چرا باید در حفره‌ی خواب فرو رویم، وقتی می‌دانیم که نمی‌توانیم با جنگ به چیزی دست یابیم؟
از آن شهر یکباره دیده بخواب
نگه کن سوی شهر دیگر شتاب
هوش مصنوعی: از آن شهر به یکباره چشم از خواب بربند و به سوی شهر دیگری با سرعت برو.
که چین با سپاه است و با ساز و گنج
به خمدان چرا برد بایدت رنج
هوش مصنوعی: چرا باید با زحمت و دردسر خود را به چنگ و دندان دارایی و ثروت بسپاری وقتی که چین، با همه سپاهش و ساز و آوازش، در حال چیدن و بهره‌برداری است؟
پر از گنج کوش است شهر و حصار
که آسان توان یافت بی کارزار
هوش مصنوعی: شهر و دژ سرشار از ثروت و منابع هستند و می‌توان به راحتی و بدون نیاز به جنگ و نبرد، به آن‌ها دسترسی پیدا کرد.
چنان دان که بدخواه تو گشت سست
چو در دستِ تو گنج او شد درست
هوش مصنوعی: بدان که وقتی که دشمن قوی و قدرتمند تو به ضعف و سستی می‌رسد، این نشانه آن است که تو توانسته‌ای به چیزی که او برایش ارزش قائل است، دست پیدا کنی.
چو بر دوغ باشد تو را دسترس
فزونتر بود هر زمانی مگس
هوش مصنوعی: زمانی که دستت به دوغ برسد، هر وقت که بخواهی می‌توانی مگس بیشتری داشته باشی.
کند سیم، خمّیده را پشت راست
خمیده شود هر که را سیم کاست
هوش مصنوعی: سیم در اینجا به معنای پول و ثروت است. در نتیجه می‌توان گفت: هر کسی که ثروتش کم شود، ممکن است در زندگی اش دچار مشکلات و فشارهایی شود که او را مجبور به تحمل سختی‌ها کند. به عبارت دیگر، کاهش ثروت می‌تواند باعث به هم ریختن زندگی و ایجاد چالش‌ها در راه راست و درست زندگی فرد شود.
سباهی روان را به رنج آورد
همی روی از ایران به کنج آورد
هوش مصنوعی: سربازان بی‌خبر و نادان با رنج و زحمت، از ایران به گوشه‌ای دور رانده می‌شوند.
چو آن نامه برخواند خسرو به راز
پشیمان شد از نستدن ساو و باز
هوش مصنوعی: وقتی خسرو آن نامه را خواند، از انجام ندادن کارهایی که باید انجام می‌داد، بسیار پشیمان شد.