شمارهٔ ۷ - مرثیه
اطلاعات
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
حاشیه ها
وقت به خیر
در بیان اهمیت بیت آخر اینکه، جناب علامه طباطبایی (ره) نویسنده ی تفسیر المیزان، بعد از شنیدن این بیت، و تغییر احوالات در ایشون در ماه محرم، بیان کردن که ای کاش ایرج میرزا ثواب این بیت را به من می دادند و من کل تفسیر المیزان را به ایشان می دادم!.
پرش مرغی که به لانه باز نمی گردد و لانه اش را آتش می زنن و دل پسر و بعد پدری که آماج تیر می شود.
و نبود کسی که تسلای خاطر بدهد ایشان و بازماندگانشان را در آن غم سنگین.
اشارات خیلی لطیفی دارد.
ابوالحسن خان صبا که از دوستان نزدیک ایرج میرزا بود در این باره نوشته:
اوقاتی که ایرج در خراسان بوده اشعاری در ذم عاشورا ساخت و جهت مرحوم پدرم کمال السلطنه فرستاد. پدرم بیاحتیاطی نمود و آن اشعار را در محضر دوستان خواند. طبعاً در مجالس اشخاصِ خوش حافظه هستند که فوراً حفظ میشوند. کمکم به گوش شاهزادهٔ متخلص به پروانه رسید، چون مرد مذهبی بود برآشفت و دو نفر سید خرافی را مأمور کشتن ایرج نمود.
«رنود خیراندیش» ایرج را از ماجرا مطلع مینماید. هر چند ایرج از مرگ وحشتی نداشت لیکن از بلوا و شورش و کشتن با افتضاح متوحش بود. از این رو شرح ما وقع را نزد حضرت آیتاللهزاده که معروف به آقازاده، فرزند آخوند خراسانی، بود برد. آقازاده در خراسان دارای شخصیت و اهمیت بهسزایی بود. به ایرج دستور میدهد که بیانیه صادر و اشعار فوق را استنکاف نماید و ضمناً مرثیهای هم بسازد. ایرج به دستور فوق عمل کرده و نتیجه خشم و غضب مردم را کاست و تیر پروانه به سنگ خورد... در عارفنامه میگوید:
در ایران تا بود ملا و مفتی/ به روز بدتر از این هم بیفتی
فقط یکوقت یک آزاده بینی/ یکی چون آیتاللهزاده بینی…
آیت الله علوی نقل می کند:علامه طباطبایی(صاحب تفسیر المیزان) با شنیدن این بیت گفتند:ای کاش ایرج میرزا این بیت (ثواب آن) را به من میداد تا من المیزانم را به او میدادم.
تفسیر المیزان از معتبرترین تفسیرهای قرآن است.
یک دوست زیر بازوی او گیرد از وفا....
درهمین بیت روانی طبع وتصویرسازی ایرج را بایدستود که در سهل وممتنع سرودن قابل مقایسه باسعدی است.الحق در هرزمینه وارد شده حق مطلب را ادا کرده است