گنجور

شمارهٔ ۳۸ - بهشت و دوزخ

رسول دید که جمعی گسسته افسارند
به چاره خواست کِشان رِبقَه در رِقاب کند
بهشت و دوزخی آراست بهر بیم و اُمید
که دعوتِ همه بر مِنهَج صواب کند
من از جحیم نترسم از آن که بار خدای
نه مطبخی است که در آتشم کباب کند
ز مار و عقرب و آتش گزنده تر دارد
خدای خواهد اگر بنده را عذاب کند
جحیم قهر الهی است کاندر این عالم
ترا به خوی بد و فعل بد عقاب کند
به قدر وسعت فکر تو آن یگانه حکیم
سخن ز دوزخ و فردوس در کتاب کند
برای ذوق تو شهوت پرست عبدالبطن
حدیث میوه و حوریّه و شراب کند
از آن نماز که خود هیچ از آن نمی فهمی
خدا چه فایده و بهره اکتساب کند
تفاخُری نبود مر خدایِ عالَم را
که چون تو ابلهی او را خدا حساب کند

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

رسول دید که جمعی گسسته افسارند
به چاره خواست کِشان رِبقَه در رِقاب کند
هوش مصنوعی: پیامبر مشاهده کرد که گروهی از مردم به دلیل نداشتن هدایت و راهنما گرفتار سردرگمی و انحراف شده‌اند. بنابراین تصمیم گرفت که با روش‌های مناسب، آن‌ها را به مسیر درست هدایت کند و دوباره به هم پیوسته و منسجم کند.
بهشت و دوزخی آراست بهر بیم و اُمید
که دعوتِ همه بر مِنهَج صواب کند
هوش مصنوعی: بهشت و جهنم آماده شده‌اند تا بتوانند کسانی را که امید و بیم دارند، به راه راست دعوت کنند.
من از جحیم نترسم از آن که بار خدای
نه مطبخی است که در آتشم کباب کند
هوش مصنوعی: من از آتش جهنم نمی‌ترسم، چون می‌دانم که خداوند مثل یک آشپز نیست که مرا در آتش بپزد.
ز مار و عقرب و آتش گزنده تر دارد
خدای خواهد اگر بنده را عذاب کند
هوش مصنوعی: خداوند می‌تواند بنده‌اش را به مراتب سخت‌تر از مار، عقرب و آتش عذاب کند اگر بخواهد.
جحیم قهر الهی است کاندر این عالم
ترا به خوی بد و فعل بد عقاب کند
هوش مصنوعی: عذاب الهی ناشی از خشم خداوند است که در این دنیا به خاطر رفتار و منش نیک یا بد انسان‌ها به آنها جزا می‌دهد.
به قدر وسعت فکر تو آن یگانه حکیم
سخن ز دوزخ و فردوس در کتاب کند
هوش مصنوعی: به اندازه عمق و گسترش افکارت، آن حکیم بی‌نظیر در کتابش از عذاب جهنم و نعمت بهشت سخن خواهد گفت.
برای ذوق تو شهوت پرست عبدالبطن
حدیث میوه و حوریّه و شراب کند
هوش مصنوعی: این بیت به توصیف افرادی اشاره دارد که به دنبال لذت‌های دنیوی و مادی هستند. آن‌ها درباره غذاها، زنان زیبا و نوشیدنی‌های خوشمزه صحبت می‌کنند و به نوعی به جاذبه‌های جسمی و لذیذ زندگی علاقه‌مندند. این رفتار نشان‌دهنده تمرکز بر لذت‌های زودگذر و دنیوی است.
از آن نماز که خود هیچ از آن نمی فهمی
خدا چه فایده و بهره اکتساب کند
هوش مصنوعی: اگر تو از نمازی که انجام می‌دهی هیچ درکی نداشتی، خدا چه فایده‌ای از آن می‌تواند ببرد؟
تفاخُری نبود مر خدایِ عالَم را
که چون تو ابلهی او را خدا حساب کند
هوش مصنوعی: خداوند بزرگ‌تر از آن است که کسی مثل تو بتواند او را خدا نامید و به او افتخار کند.