اطلاعات
وزن: مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف)
قالب شعری: قطعه
منبع اولیه: همراهان گنجور
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
بر سردر کاروان سرایی
تصویر زنی به گچ کشیدند
هوش مصنوعی: بر در ورودی یک کاروانسرا، تصویری از زنی را با گچ طراحی کرده‌اند.
ارباب عمایم این خبر را
از مخبر صادقی شنیدند
هوش مصنوعی: سران دین این خبر را از فردی آگاه و راستگو دریافت کردند.
گفتند که وا شریعتا، خلق
روی زن بی نقاب دیدند
هوش مصنوعی: گفتند که ای دین و شریعت، مردم چهره زن را بدون حجاب دیدند.
آسیمه سر از درون مسجد
تا سردر آن سرا دویدند
هوش مصنوعی: سر و صدای شلوغ و بی‌نظمی درون مسجد تا در ورودی آن ادامه داشت و مردم به سرعت رفت و آمد می‌کردند.
ایمان و امان به سرعت برق
می‌رفت که مؤمنین رسیدند
هوش مصنوعی: ایمان و امنیت به طور ناگهانی از میان رفتند، اما با آمدن مؤمنان دوباره بازگشتند.
این آب آورد، آن یکی خاک
یک پیچه ز گِل بر او بریدند
هوش مصنوعی: این آب به زمین و خاک رسیده و با هم ترکیب شده‌اند و از آن گل ساخته‌اند.
ناموس به باد رفته‌ای را
با یک دو سه مشت گل خریدند
هوش مصنوعی: یک چیز باارزش و مهم را به سادگی و با کمترین تلاش به دست آوردند.
چون شرع نبی از این خطر جَست
رفتند و به خانه آرمیدند
هوش مصنوعی: زمانی که قوانین پیامبر از این خطر نجات یافت، آن‌ها به خانه‌های خود برگشتند و آسوده شدند.
غفلت شده بود و خلق وحشی
چون شیر درنده میجهیدند
هوش مصنوعی: در آن زمان، مردم به شدت بی‌پروا و وحشی بودند، مانند شیرهای درنده که به این سو و آن سو میجهیدند.
بی پیچه زن گشاده رو را
پاچین عفاف می‌دریدند
هوش مصنوعی: زن با چهره گشاده و بی‌پرده، دلبری می‌کرد و دیگران به راحتی حجاب و عفت او را نادیده می‌گرفتند.
لبهای قشنگ خوشگلش را
مانند نبات می‌مکیدند
هوش مصنوعی: لبهای زیبا و خوشگل او را با لذت و آرامش می‌مکیدند.
بالجمله تمام مردم شهر
در بحر گناه می‌تپیدند
هوش مصنوعی: به طور کلی، تمام مردم شهر در دریا و موجی از گناه غوطه‌ور بودند.
درهای بهشت بسته میشد
مردم همه می‌جهنمیدند
هوش مصنوعی: وقتی درهای بهشت بسته میشد، مردم به سمت جهنم می‌رفتند و به آنجا می‌افتادند.
می‌گشت قیامت آشکارا
یکباره به صور می‌دمیدند
هوش مصنوعی: در یک لحظه قیامت به وضوح نمایان شد و به صدا درمی‌آمدند.
طَیر از وَکرات و وحش از جحر
انجم ز سپهر می‌رمیدند
هوش مصنوعی: پرندگان از آشیانه‌ها و حیوانات از لانه‌های خود به دلیل قرار گرفتن در وضعیت اضطراری و خطرناک به سرعت فرار می‌کردند.
این است که پیش خالق و خلق
طلاب علوم رو سفیدند
هوش مصنوعی: فارغ‌التحصیلان علوم، هم در برابر خداوند و هم در برابر مردم به خاطر دانش و آموخته‌های خود با افتخار و سربلندی قرار دارند.
با این علما هنوز مردم
از رونق ملک ناامیدند
هوش مصنوعی: با وجود دانشمندان، مردم هنوز از رونق و پیشرفت کشور ناامید هستند.
حاشیه ها
1402/02/15 22:05
رضا از کرمان
باسلام
وکر به معنی آشیانه پرنده وجحر به معنی سوراخ وگودالی است که لانه حیوانات است(به مکان پست وگود در لهجه کرمانی جحر میگن ودر گویش ما کرمانیها هنوز این کلمه کاربردی است مسیری که رو به بالا وبلندی بره میگیم سرا برزی با ضمه ب و مسیر رو به پایین رو میگیم سرا جحری یعنی رو به پایین)
یعنی پرنده‌ها از آشیانه وحیوانات وحشی از لانه وستاره ها از آسمان می‌رمیدند.ضمن اینکه بکارگرفتنن کلمه ارباب عمایم در بیت دوم خیلی جالبه
واقعا خدا رحمتت کنه مرد با این اندیشه وتفکرت اونم توی اون دوره زمونه
درود. در بیت :
غفلت شده بود، خلق وحشی
چون شیر درنده میجهیدند
.. والخ
بجای "و" بنظر میرسه که ویرگول، یا مکث ملیح بقول شعرا، معنی رو درست می‌کنه.
چون گویا در کتاب اصلی هم با واو نوشته شده ولی معنی با واو درست در نمیاد. البته بنظر من
فرمایش شما د رست است به نظر بنده از بیت "غفلت شده بود , خلقِ وحشی"منظور شاعر این است که اگر علما غفلت کرده بودند این مردم وحشی این کارها را انجام می دادند
بله. البته با واو هم درسته. مشروط بر اینکه بگیم این غفلت در گذشته رخ داده و تمام و به همین دلیل مردم مثل ددان اختیار از کف دادند. که باتوجه به شعر که حاکی از اینست که سریع این ایراد برطرف شده. پس باز باید گفت که با ویرگول درسته، چون نگذاشتند غفلت بشه. و شاعر میگه اگر می‌کردند، چنین میشد که این معنا، متضمن همان با مکث ملیح خوندن شعر هست.🙏
1403/11/24 12:01
علیرضا فتح آبادی
خیر تفاوتی ایجاد نمیکنه در مفهوم. علما چندی غفلت کردند و مردم چون شیر درنده در آن بازه زمانی میجهیدند, چه بسا با وجود واو خوانش بیت بهتر میشود و ......
1403/11/24 12:01
هومن ظریف
متاسفانه نگاه جامعه شناسانه ایرج در مقطع زمانی او، همچنان مصداق تر و تازه دارد!
ایرج میرزا