گنجور

شمارهٔ ۱۴

ما خریدیم به جان عشق تو نی با زر و سیم
به زر و سیم خَرَد عشقِ بتان مردِ لئیم
عالمی پر بُوَد از رایحۀ مُشک و عبیر
مگر از پهلویِ زلفِ تو گذر کرد نسیم
بر بناگوشِ تو آن سنبل و سوسن باشد
یا که زلفست و بُوَد سنبل و سوسن به شمیم
یا که کردست خداوندِ ادب میر نظام
امتحانِ خطِ تعلیق به صد دایره جیم
خطّ بشکستهٔ او سخت‌تر از عهدِ درست
قولِ سنجیدۀ او بهتر از دُرِّ یتیم
آن وزیری که چو بنشیند بر مسندِ بار
مشتری را کند آدابِ وزارت تعلیم
آن امیری که چو روی آرد در پهنۀ رزم
دلِ مرّیخ ز سهمش به هراس است و به بیم
قهرِ او پوست بدرّانَد بر پیکرِ شیر
مهر او روح ببخشایَد بر عَظمِ رَمیم
عیدِ قربان را با عزّت و اقبال بر او
فر خجسته بِکُناد ایزدِ دَیّانِ رحیم

اطلاعات

وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل
منبع اولیه: همراهان گنجور

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ما خریدیم به جان عشق تو نی با زر و سیم
به زر و سیم خَرَد عشقِ بتان مردِ لئیم
هوش مصنوعی: ما عشق تو را با جان خود خریدیم، نه با پول و ثروت. عشق به معشوقان، ارزشش بیشتر از هر چیز دنیاست و مردان پست و حقیر توان درک آن را ندارند.
عالمی پر بُوَد از رایحۀ مُشک و عبیر
مگر از پهلویِ زلفِ تو گذر کرد نسیم
هوش مصنوعی: دنیا پر از عطر و بوی خوش است، اما تنها وقتی نسیم از کنار زلف تو عبور می‌کند، عطرش به اوج خود می‌رسد.
بر بناگوشِ تو آن سنبل و سوسن باشد
یا که زلفست و بُوَد سنبل و سوسن به شمیم
هوش مصنوعی: بر روی گوش تو یا گل‌های سنبل و سوسن وجود دارد یا زلف توست که بوی سنبل و سوسن را می‌دهد.
یا که کردست خداوندِ ادب میر نظام
امتحانِ خطِ تعلیق به صد دایره جیم
هوش مصنوعی: خداوند ادب، به ما امتحانی را داده که در آن باید خط زیبای تعلیق را در صد دایره به تصویر بکشیم.
خطّ بشکستهٔ او سخت‌تر از عهدِ درست
قولِ سنجیدۀ او بهتر از دُرِّ یتیم
هوش مصنوعی: خط بد او از پیمان صحیح سخت‌تر است و سخن سنجیده‌اش از جواهر یتیم ارزشمندتر.
آن وزیری که چو بنشیند بر مسندِ بار
مشتری را کند آدابِ وزارت تعلیم
هوش مصنوعی: وزیری که بر جایگاه قدرت می‌نشیند، باید آداب و رسوم مدیریت و اداره را به خوبی یاد بدهد.
آن امیری که چو روی آرد در پهنۀ رزم
دلِ مرّیخ ز سهمش به هراس است و به بیم
هوش مصنوعی: آن فرمانروایی که در میدان نبرد ظاهر می‌شود، دل رزمندگان را از ترس و دلهره پر می‌کند.
قهرِ او پوست بدرّانَد بر پیکرِ شیر
مهر او روح ببخشایَد بر عَظمِ رَمیم
هوش مصنوعی: هرگاه خشم او بر کسی فرود آید، مانند پوست می‌تواند او را از بین ببرد، اما مهر و محبت او به کسی زندگی و جان تازه‌ای می‌بخشد، حتی به کسانی که در حال نابودی‌اند.
عیدِ قربان را با عزّت و اقبال بر او
فر خجسته بِکُناد ایزدِ دَیّانِ رحیم
هوش مصنوعی: عید قربان را به صورت با شکوه و با استقبال به درگاه خداوندی که مهربان و دادگر است، جشن بگیریم.