شمارهٔ ۱۷ - خوشامد به شاه در مهمانیِ وزیر
تا شهنشاهِ جهان گردید مهمانِ وزیر
متّفق دید آسمان بختِ جوان با رایِ پیر
عمر ها پرورده شد در مرتعِ گردون حَمَل
تا چنین روزی شود طبخِ خدیوِ شیر گیر
شیرِ گردون کرد فر به خویش را تا آورند
شهریارِ پیل افکن را کباب از رانِ شیر
ثَور اندر چرخ باشد منتظر تا خواهدش
بهرِ قربانِ قدومِ شه وزیرِ بی نظیر
زین و زیر پیر و زین شاهِ جوان شایسته است
گر جوانی را ز سر گیرد همی گردونِ پیر
دولتِ ایران ز فّرِ کلک او و تیغِ این
زود یابد آرزویی را که در دل داشت دیر
خود به تیغ او بُوَد اقبال و نصرت پای بند
همچنان بر کلکِ این فضل و هنر شد دستگیر
شهریارا روزگارِ دولتت بادا دراز
آنچنان کاین چامه چون عمرِ عَدُویَت شد تقصیر
شمارهٔ ۱۶ - در ورود مظفّرالدین میرزا ولّی عهد به تبریز و مدح امیر نظام: چو شاه بنند دل در جهان به رَشفِ ثُغُورشمارهٔ ۱۸ - مزاح با یکی از وزیران: بیضهام رنجور شد از بیضهات دور ای وزیر
اطلاعات
وزن: فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف)
قالب شعری: قصیده
منبع اولیه: همراهان گنجور
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
تا شهنشاهِ جهان گردید مهمانِ وزیر
متّفق دید آسمان بختِ جوان با رایِ پیر
هوش مصنوعی: زمانی که پادشاه بزرگ دنیا به مهمانی وزیر میآید، خوشبختی جوانان را در کنار تدبیر و خرد بزرگترها میبیند.
عمر ها پرورده شد در مرتعِ گردون حَمَل
تا چنین روزی شود طبخِ خدیوِ شیر گیر
هوش مصنوعی: زندگیها در دنیای بزرگ و وسیع گذرانده شد تا اینکه به این روز رسید که پرورش مربیاش به اوج رسیده است.
شیرِ گردون کرد فر به خویش را تا آورند
شهریارِ پیل افکن را کباب از رانِ شیر
هوش مصنوعی: شیر بزرگ آسمان فرزند خود را به سوی خود فراخواند تا شهریار نیرومند را که پیکرش همچون فیل است، با کبابی که از ران شیر تهیه شده، پذیرایی کنند.
ثَور اندر چرخ باشد منتظر تا خواهدش
بهرِ قربانِ قدومِ شه وزیرِ بی نظیر
هوش مصنوعی: گوسفند در چرخ میچرخد و منتظر است تا زمانی که برای قربانی کردن در حضور وزیر بینظیر آماده شود.
زین و زیر پیر و زین شاهِ جوان شایسته است
گر جوانی را ز سر گیرد همی گردونِ پیر
هوش مصنوعی: این جمله به این معنی است که برای جوانان شایسته است که از تجربیات و دانش پیشکسوتان و بزرگان استفاده کنند، زیرا دنیای پیر و با تجربه میتواند به آنها کمک کند تا در مسیر زندگی خود بهتر عمل کنند. جوانان باید از آموزههای کسانی که زمان بیشتری را در این دنیا سپری کردهاند، بهرهبرداری کنند و بدانند که پند و تجربه آنها میتواند راهگشای زندگیشان باشد.
دولتِ ایران ز فّرِ کلک او و تیغِ این
زود یابد آرزویی را که در دل داشت دیر
هوش مصنوعی: دولت ایران به واسطهی هوش و قلم او و قدرت این شمشیر، به آرزویی دست مییابد که مدتها در دل داشته است.
خود به تیغ او بُوَد اقبال و نصرت پای بند
همچنان بر کلکِ این فضل و هنر شد دستگیر
هوش مصنوعی: اگر دستیابی به موفقیت و پیروزی در دستان او باشد، همانطور که هنر و فضیلت او ما را در بر گرفته، ما نیز در این مسیر همراه او خواهیم بود.
شهریارا روزگارِ دولتت بادا دراز
آنچنان کاین چامه چون عمرِ عَدُویَت شد تقصیر
هوش مصنوعی: ای شهریار، امیدوارم حکومتت به درازا بکشد، تا جایی که این شعر نیز چون عمر دشمنانت ادامه یابد.