گنجور

بخش ۸۵ - شراب میکدهٔ من نه یادگار جم است

شراب میکدهٔ من نه یادگار جم است
فشردهٔ جگر من به شیشهٔ عجم است
چو موج می تپد آدم به جستجوی وجود
هنوز تا به کمر در میانهٔ عدم است
بیا که مثل خلیل این طلسم در شکنیم
که جز تو هر چه درین دیر دیده ام صنم است
اگر به سینهٔ این کائنات در نروی
نگاه را به تماشا گذاشتن ستم است
غلط خرامی ما نیز لذتی دارد
خوشم که منزل ما دور و راه خم بخم است
تغافلی که مرا رخصت تماشا داد
تغافل است به از التفات دمبدم است
مرا اگرچه به بتخانه پرورش دادند
چکید از لب من آنچه در دل حرم است

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

شراب میکدهٔ من نه یادگار جم است
فشردهٔ جگر من به شیشهٔ عجم است
هوش مصنوعی: شراب من که در میکده هست، نه نشانه‌ای از دوران جم (پادشاه اسطوره‌ای) است، بلکه میوه‌ی دل و جان من است که در شیشه‌ای خاص قرار گرفته است.
چو موج می تپد آدم به جستجوی وجود
هنوز تا به کمر در میانهٔ عدم است
هوش مصنوعی: انسان مانند موجی که تند و بی‌وقفه به حرکت می‌آید، به دنبال معنا و وجود است، در حالی که هنوز تا نیمه در دریای نبود و عدم فرو رفته است.
بیا که مثل خلیل این طلسم در شکنیم
که جز تو هر چه درین دیر دیده ام صنم است
هوش مصنوعی: بیا تا این راز و طلسم را بشکنیم، چون خلیل. چرا که جز تو، هر چیزی که در این مکان دیده‌ام، فقط ظاهری و بی‌ارزش است.
اگر به سینهٔ این کائنات در نروی
نگاه را به تماشا گذاشتن ستم است
هوش مصنوعی: اگر به عمق این جهان نروی، چشم دوختن به آن بی‌فایده و نادرست است.
غلط خرامی ما نیز لذتی دارد
خوشم که منزل ما دور و راه خم بخم است
هوش مصنوعی: ما هم با راه رفتن نادرست و بی‌دقت خود لذتی داریم؛ خوشحالم که منزل ما دور است و مسیر پر پیچ‌وخم.
تغافلی که مرا رخصت تماشا داد
تغافل است به از التفات دمبدم است
هوش مصنوعی: اینجا اشاره به نوعی بی‌توجهی یا غفلت دارد که به شخص اجازه می‌دهد تا به راحتی و بدون نگرانی به تماشای چیزها بپردازد. به عبارتی، غفلت می‌تواند بهتر از توجه دائمی باشد، زیرا گاهی اوقات بی‌توجهی می‌تواند موجب آرامش و لذت بیشتر شود.
مرا اگرچه به بتخانه پرورش دادند
چکید از لب من آنچه در دل حرم است
هوش مصنوعی: اگرچه در محیطی پر از بت و بت‌پرستی بزرگ شدم، اما از قلبم چیزهایی خارج شد که در دل خود تجربه‌های روحانی و معنوی دارم.