اطلاعات
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف)
منبع اولیه: سایت علامه اقبال
* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
برگردان به زبان ساده
این جهان چیست صنم خانهٔ پندار من است
جلوهٔ او گرو دیدهٔ بیدار من است
هوش مصنوعی: این دنیا چه چیزی است؟ خانهای است برای خیالات من. تجلی او، وابسته به چشمان بیدار من است.
همه آفاق که گیرم به نگاهی او را
حلقه ئی هست که از گردش پرگار من است
هوش مصنوعی: در اینجا شاعر میگوید که اگر به هر گوشهای از دنیا هم نگاه کنم، او را میبینم و همه جا برای من به خاطر حضور او مفهوم پیدا میکند. این حضور او مانند دایرهای است که من ساختهام و هر نقطهای از آن او را در بر میگیرد.
هستی و نیستی از دیدن و نا دیدن من
چه زمان و چه مکان شوخی افکار من است
هوش مصنوعی: وجود و عدم به چشمدیدن و نادیدنی من بستگی دارد و این فقط بازی تفکرات من در زمان و مکان است.
از فسون کاری دل سیر و سکون غیب و حضور
اینکه غماز و گشاینده اسرار من است
هوش مصنوعی: از جادوگری قلب سیر و آرامی در عالم غیب و حاضر وجود دارد، زیرا این قلب رازهای من را میفهمد و افشا میکند.
آن جهانی که درو کاشته را می دروند
نور و نارش همه از سبحه و زنار من است
هوش مصنوعی: دنیایی که انسانها در آن تلاش و زحمت میکشند، میوهاش را برداشت میکنند و نور و گرمای آن هم به سبب تلاشها و ویژگیهای من است.
ساز تقدیرم و صد نغمهٔ پنهان دارم
هر کجا زخمهٔ اندیشه رسد تار من است
هوش مصنوعی: من بهعنوان ساز تقدیر، نغمههای پنهانی دارم و هر جا که فکر و اندیشهام به آن برسد، آن نغمهها را به صدا درمیآورم.
ای من از فیض تو پاینده نشان تو کجاست
این دو گیتی اثر ماست جهان تو کجاست
هوش مصنوعی: ای محبوب من، که وجودم به خاطر نعمتهای تو پابرجاست، نشانهای از حضور تو کجاست؟ این دو جهان، تنها اثر ماست، پس جهان تو کجاست؟
حاشیه ها
این جهان چیست صنم خانهٔ پندار من است
جلوهٔ او گرو دیدهٔ بیدار من است
همه آفاق که گیرم به نگاهی او را
حلقه ئی هست که از گردش پرگار من است
اقبال به اصالت خود یاخودی توجه مخصوص دارد ودر زمینه لزوم خودشناسی ابیات فراوان گفته است ازابیات فوق چنین برمیآید که:
دنیائی که میبینیم چشم و پندارما آنرا ساخته است
با این بیان کسی نمیداند که این جهان حقیقتا چه شکلی است و جهان بینی حقیقی از چه قراراست
این موضوعی است که فیزکانان جدید هم آنرا دریافته اند در بعضی آثارشان نوشته اند که مثلا اتم باعتبار مشاهده کننده اتم است و خارج از این بینش ما معلوم نیست که چیست
هم میدانیم که از نظر فیزیک اجسام جامد و متکاثف دراصل تو خالی هستند وبرای ما محسوس نیست وبسیار نکات دیگر ..
پس معلوم میشودکه نمیتوانیم نسبت به دنیا نگاه جزمی وثابت داشته باشیم این مطلب کمک میکند که انسان متوجه ماوراء الطبیعه شود و باصطلاح دین عالم غیب را که براین عالم احاطه داردتصدیق نماید