گنجور

بخش ۱۱ - بر سر کفر و دین فشان رحمت عام خویش را

بر سر کفر و دین فشان رحمت عام خویش را
بند نقاب بر گشا ماه تمام خویش را
زمزمهٔ کهن سرای گردش باده تیز کن
باز به بزم ما نگر ، آتش جام خویش را
دام ز گیسوان بدوش زحمت گلستان بری
صید چرا نمی کنی طایر بام خویش را
ریگ عراق منتظر ، کشت حجاز تشنه کام
خون حسین باز ده کوفه و شام خویش را
دوش به راهبر زند ، راه یگانه طی کند
می ندهد بدست کس عشق زمام خویش را
ناله به آستان دیر بیخبرانه می زدم
تا بحرم شناختم راه و مقام خویش را
قافله بهار را طایر پیش رس نگر
آنکه بخلوت قفس گفت پیام خویش را

اطلاعات

وزن: مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

بر سر کفر و دین فشان رحمت عام خویش را
بند نقاب بر گشا ماه تمام خویش را
هوش مصنوعی: بر سر موضوعاتی چون کفر و ایمان، رحمت وسیع خود را نثار کن و پرده از نوای دلنشین خود بردار، همانند ماه کاملی که نورش را می‌تاباند.
زمزمهٔ کهن سرای گردش باده تیز کن
باز به بزم ما نگر ، آتش جام خویش را
هوش مصنوعی: با صدای نرم و دلنشینی، ماجرای قدیمی را بگو و دوباره به میهمانی ما بیا، و آتش عشق و شوقت را زنده کن.
دام ز گیسوان بدوش زحمت گلستان بری
صید چرا نمی کنی طایر بام خویش را
هوش مصنوعی: دامی که بر دوش تو از گیسوانِ آن دختر است، چرا به شکار پرنده‌ی بام خود نمی‌روی؟ چرا از زیبایی‌های خود بهره‌برداری نمی‌کنی؟
ریگ عراق منتظر ، کشت حجاز تشنه کام
خون حسین باز ده کوفه و شام خویش را
هوش مصنوعی: ریگ‌های عراق در انتظار هستند و زمین‌های حجاز تشنه خون حسین است. ای کوفه و شام، خود را به یاد بیاور.
دوش به راهبر زند ، راه یگانه طی کند
می ندهد بدست کس عشق زمام خویش را
هوش مصنوعی: دیروز به راهنمای خود اعتماد کردم و تنها مسیر را پیمودم. عشق را به هیچ کس نمی‌سپارم و خودم بر آن کنترل دارم.
ناله به آستان دیر بیخبرانه می زدم
تا بحرم شناختم راه و مقام خویش را
هوش مصنوعی: با ناامیدی و بی‌خبر از سرنوشت خود، به درگاه معبد صدایی می‌زدم تا اینکه سرانجام راه و مکان واقعی خود را شناختم.
قافله بهار را طایر پیش رس نگر
آنکه بخلوت قفس گفت پیام خویش را
هوش مصنوعی: پرنده‌ای که بهار را پیشواز می‌کند، آن پیام خود را که در تنهایی قفس گفته است، به قافله می‌فرستد.