گنجور

بخش ۱۰۷ - ز رسم و راه شریعت نکرده ام تحقیق

ز رسم و راه شریعت نکرده ام تحقیق
جز اینکه منکر عشق است کافر و زندیق
مقام آدم خاکی نهاد دریا بند
مسافران حرم را خدا دهد توفیق
من از طریق نپرسم ، رفیق می جویم
که گفته اند نخستین رفیق و باز طریق
کند تلافی ذوق آنچنان حکیم فرنگ
فروغ باده فزون تر کند بجام عقیق
هزار بار نکو تر متاع بی بصری
ز دانشی که دل او را نمی کند تصدیق
به پیچ و تاب خرد گرچه لذت دگر است
یقین ساده دلان به ز نکته های دقیق
کلام و فلسفه از لوح دل فروشستم
ضمیر خویش گشادم به نشتر تحقیق
ز آستانهٔ سلطان کناره می گیرم
نه کافرم که پرستم خدای بی توفیق

اطلاعات

وزن: مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف)
قالب شعری: غزل/قصیده/قطعه
منبع اولیه: سایت علامه اقبال

* با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

برگردان به زبان ساده

ز رسم و راه شریعت نکرده ام تحقیق
جز اینکه منکر عشق است کافر و زندیق
هوش مصنوعی: من در اصول و روش‌های دین تحقیق نکرده‌ام، جز این که بدانم کسی که عشق را انکار کند، کافر و بی‌دین است.
مقام آدم خاکی نهاد دریا بند
مسافران حرم را خدا دهد توفیق
هوش مصنوعی: مقام انسانی آدمی را مانند دریا قرار داده است و خداوند به مسافران حرم توفیق می‌دهد.
من از طریق نپرسم ، رفیق می جویم
که گفته اند نخستین رفیق و باز طریق
هوش مصنوعی: من به دنبال دوستی هستم که اول راه را نشان دهد، تا بتوانم بدون پرس و جو و تحقیق، مسیر را پیدا کنم.
کند تلافی ذوق آنچنان حکیم فرنگ
فروغ باده فزون تر کند بجام عقیق
هوش مصنوعی: ذوق و سلیقهٔ حکیم فرنگی در تلافی به‌گونه‌ای است که با نوشیدن باده، حرارت و شگفتی بیشتری به جام عقیق می‌بخشد.
هزار بار نکو تر متاع بی بصری
ز دانشی که دل او را نمی کند تصدیق
هوش مصنوعی: دست‌ساخته‌ای که از چشمی نازک ساخته شده، اگر هزار بار هم بهتر باشد، از دانشی که قلبش آن را تایید نمی‌کند، ارزش کمتری دارد.
به پیچ و تاب خرد گرچه لذت دگر است
یقین ساده دلان به ز نکته های دقیق
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده که افراد باهوش و خردمند ممکن است از زندگی لذت‌های مختلفی ببرند، اما کسانی که دل ساده‌تری دارند، از درک نکات ریز و دقیق محروم‌اند. آنها ممکن است به سادگی زندگی را تجربه کنند و از پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های آن بی‌خبر باشند.
کلام و فلسفه از لوح دل فروشستم
ضمیر خویش گشادم به نشتر تحقیق
هوش مصنوعی: با تلاش و کنجکاوی در درون خودم را کاوش کرده‌ام و از اندیشه و گفتار خویش فاصله گرفتم تا به شناخت بهتری از حقیقت دست پیدا کنم.
ز آستانهٔ سلطان کناره می گیرم
نه کافرم که پرستم خدای بی توفیق
هوش مصنوعی: از درگاه سلطان دور می‌شوم، نه به این دلیل که کافر هستم، بلکه به خاطر این که خدایی را می‌پرستم که سعادتی به من نمی‌دهد.